Interessant nieuws & boeiende blogartikels
Moeders: what's in a name?
Moederdag is een dag van bloemen en taart, maar het is ook een dag waarop ambigue gevoelens kunnen spelen. We denken dan misschien in de eerste plaats aan gezinnen zonder moeder, of aan gezinnen met twee vaders waarin er geen (aanwezige) moeder is, maar ook voor geadopteerden kan ‘moederdag’ een beetje wrang klinken.
‘What’s in a name?’, vroeg Shakespeare zich lang geleden af. De laatste jaren hebben talrijke (terechte) discussies over naamgeving ons geleerd: veel. Dat is in de adoptiecontext niet anders. Elke geadopteerde heeft vaak twee moeders. We hebben voor ieder van hen ontzettend veel namen. In alfabetische volgorde: adoptiemoeder, afstandsmoeder, biologische moeder, buikmoeder, eerste moeder, geboortemoeder, mama.
Een naam is niet neutraal. De naam die je kiest voor iemand, zegt iets over hoe je je voelt en naar de wereld kijkt. Het hangt samen met je verleden en de relatie tot de andere persoon. Sommige geadopteerden noemen hun adoptiemoeder gewoon ‘mama’, omdat die naam voor hen het beste aanvoelt. Anderen spreken over hun ‘adoptiemama’. Termen als ‘biologische mama’ en ‘afstandsmama’ lijken voor sommigen te impliceren dat er geen verdere rol meer is voor die ouders, dus kiezen zij ervoor om die termen niet te gebruiken. Zij ervaren ‘eerste ouders’ als een neutralere term. Of net niet, want veronderstelt ‘eerste ouders’ niet dat ze ‘voorbij’ zijn?
‘Wie is jouw echte mama?’, is vaak een onschuldige, goedbedoelde vraag, maar ze raakt aan je identiteit, aan een heel intiem en soms complex deel van jezelf. Die vraag gaat naar de kern van alles: je geboorte en degene die jou op de wereld heeft gezet. Voor geadopteerden is dat het eerste moment van verlies. De naam die zij kiezen voor die persoon – en daarmee samenhangend de naam voor de personen die hen geadopteerd hebben – is voor iedere geadopteerde anders.
Als samenleving zijn we op zoek naar uniformiteit en duidelijkheid. We willen een term die voor iedereen past, maar een moeder kun je niet altijd zomaar een moeder noemen – soms is het complexer dan dat. What’s in a name? Shakespeare, je had het echt wel mis: een naam doet ertoe. Het is een klein woord, waarin veel erkenning zit.
Zit je naar aanleiding van moederdag met vragen en wil je er met iemand over praten? Alle adoptiebetrokkenen kunnen terecht bij onze nazorgmedewerkers. Ben je geadopteerd en wil je er liever met een andere geadopteerde over praten? Bij a-Buddy kan je (anoniem) chatten met een andere geadopteerde of een vaste buddy aanvragen. Stond je je kind af en heb je nood aan een gesprek? Je kan ook terecht bij Adoptiehuis.
Altijd vertrekkend vanuit het perspectief van het kind
Verschillende kranten berichtten recent over het nieuwe rapport van de Vlaamse Ombudsdienst, ‘Ontelbare jaren een kind verwachten’. In dat rapport wijst de Ombudsdienst op fouten die gemaakt zijn, fouten die ervoor gezorgd hebben dat de adoptieprocedure voor kandidaat-adoptieouders onnodig langer duurt. Als Steunpunt Adoptie vinden we het belangrijk dat kandidaten daar erkenning voor krijgen: de adoptieprocedure is lang en slopend en het is absoluut de taak van de overheid om erop toe te zien dat de adoptieprocedure eerlijk verloopt. Maar laat ons een ding duidelijk stellen: we zullen nooit meer teruggaan naar een adoptielandschap met korte wachttijden en elk jaar honderden nieuwe kinderen. En dat is maar goed ook.
We moeten altijd vertrekken vanuit het perspectief van het kind: adoptie is een kinderbeschermingsmaatregel om geschikte ouders te vinden voor een kind – en niet omgekeerd. Dat betekent dat zowel bij binnenlandse als transnationale adoptie ouders gezocht worden voor adoptabele kinderen. Vanuit het buitenland wordt deze groep kinderen steeds kleiner, aangezien er vaker naar oplossingen wordt gezocht (en gevonden) in de landen van herkomst zelf. Een positieve evolutie, vinden wij.
Die evolutie zorgt ervoor dat de profielen van adoptabele kinderen verschuiven. Het idee dat je door adoptie ouder zal worden van een gezonde baby is al lang geen realiteit meer. De kinderen die door Vlaamse gezinnen geadopteerd worden, zijn almaar meer kinderen met ‘special needs’. Het gaat dan om oudere kinderen, siblings, kinderen met een zware traumatische achtergrond, kinderen met een ontwikkelingsachterstand of kinderen met fysieke problemen. Vaak gaat het om een combinatie. De adoptiediensten zoeken ouders voor die kinderen, maar vinden die niet altijd. Kandidaten haken vaak af tijdens de procedure omwille van de lange wachttijden, maar ook omwille van de afstand tussen hun verwachting en de realiteit van adoptie.
Jaarlijks zien wij tijdens een eerste infosessie ongeveer 380 koppels of alleenstaanden die willen adopteren. 380 gezinnen willen een kind adopteren, terwijl er jaarlijks ongeveer 40 kinderen geplaatst worden in gezinnen in Vlaanderen. Er is dus inderdaad een grote discrepantie tussen de talloze kandidaat-adoptieouders die op wachtlijsten staan en het aantal kinderen dat jaarlijks geadopteerd wordt. De realiteit is nu eenmaal dat er steeds minder kinderen ter adoptie worden afgestaan en dat we voor die kinderen op zoek zijn naar ouders met voldoende draagkracht en aandacht voor adoptiespecifieke noden. Voor kandidaten, die vaak al een lang traject achter de rug hebben vooraleer ze aan de adoptieprocedure beginnen, is dat een harde realiteit.
Als sector staan we voor een uitdagende periode. We stellen ons vragen over de toekomst van interlandelijke adoptie, de opvangmogelijkheden in de landen van herkomst en de zorg en begeleiding van de eerste familie. We stellen ons vragen over de scheve machtsverhoudingen tussen de zendende en ontvangende landen en de bijhorende ethische vraagstukken. We stellen ons ook vragen over het voortraject dat kandidaat-adoptieouders doorlopen en hoe wenselijk het is om zoveel kandidaat-adoptieouders voor te bereiden op de plaatsing van een 40-tal kinderen in Vlaanderen.
We zijn er voorstander van om de adoptieprocedure te herzien, zodat fouten die in het verleden gemaakt zijn niet meer voorkomen. We willen nadenken over een procedure die, hoe complex ook, rekening houdt met de kinderen die een nieuwe thuis nodig hebben en de ouders die we daarvoor zoeken. Waar we vooral naar streven, is dat adoptiekinderen die geen familie hebben, of het nu in België is of in een ander land van herkomst, de kans krijgen om op te groeien in een gezin of context waarin ze zich ten volle kunnen ontwikkelen en dat bij hun individuele noden past.
