Elk kind in Vlaanderen heeft recht op een Groeipakket, het vroegere zogenaamde ‘kindergeld’. Het Groeipakket is een pakket op maat van elk kind in elk gezin. Voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte kan dit pakket een zorgtoeslag bevatten. In dit artikel geven wij meer uitleg over de zorgtoeslag, waar het zich situeert binnen het Groeipakket en hoe de aanvraagprocedure verloopt. M., mama van een geadopteerde dochter met special needs, getuigt hierover.

Het Groeipakket bestaat uit verschillende onderdelen: de gezinsbijslagen (zoals het start- en basisbedrag of de zorgtoeslag), de participatietoeslagen (zoals de schoolbonus en -toeslag) en toeslagen op maat (zoals de ondersteuningstoeslag). Het bedrag dat een gezin ontvangt van de uitbetaler Groeipakket is vooral afhankelijk van gezinsinkomen en -grootte.

Doel van de zorgtoeslag

In sommige gevallen hebben kinderen extra ondersteuning nodig omwille van een beperking, ziekte of handicap. Hun gezin ontvangt naast het basisbedrag een extra tegemoetkoming om aan die extra ondersteuningskosten, zoals therapie of thuisbegeleiding, tegemoet te komen. Deze tegemoetkoming heet de ‘zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte’. Vroeger was dit de ‘verhoogde kinderbijslag’. Het bedrag van de zorgtoeslag is afhankelijk van de mate waarin het kind meer ondersteuning nodig heeft dan leeftijdsgenoten.

Merk op dat de definitie van kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte hier niet per se overeenkomt met de vijf categorieën van specials needs die we kennen binnen adoptie. Of er sprake is van een specifieke ondersteuningsbehoefte die recht geeft op een zorgtoeslag wordt beslist door je uitbetaler Groeipakket die zich hiervoor baseert op de beoordeling van een arts, aangesteld door Opgroeien.

M. en haar man adopteerden een kind met special needs, al was dit geen bewuste keuze. “We wisten dat onze dochter ‘een rugzak’ had, maar achteraf ontdekten we dat haar verhaal toch wat verbloemd was”, vertelt M. “We hadden onze dochter al in onze armen toen ze 11 weken oud was, maar wat zij heeft meegemaakt toen zij nog in de buik zat, bleek ontzettend zwaar te zijn. De moeder van onze dochter heeft lange tijd niet geweten dat ze zwanger was en consumeerde in die periode héél veel alcohol.”

Al snel werd duidelijk dat het voor het gezin een moeilijk parcours zou worden. “In het begin viel het al bij al wel mee”, vertelt M., “maar na een tijdje staken veel medische en ook veel gedragsproblemen de kop op. We hielden een dagboek bij van die periode en ik kan daarin terugvinden dat ons eerste bezorgheden kwamen toen onze dochter 15 maanden oud was.”

M. en haar man zochten in eerste instantie medische hulp. “De kinderarts zei tegen ons dat onze dochter een zwaar medisch dossier had. De arts zei: ‘Natuurlijk slaapt zij niet, krijst zij veel en is zij niet te troosten, want ze is getraumatiseerd.’”

Bedrag hangt af van de ondersteuningsnood

Het bedrag van de zorgtoeslag varieert naargelang de ernst van de ondersteuningsnood. Die nood wordt aan de hand van een puntensysteem ingeschaald in de medisch-sociale schaal door een evaluerend arts erkend door Opgroeien.

Concreet wordt er gekeken naar drie pijlers:

1. de lichamelijke en geestelijke gevolgen van de aandoening of beperking voor het kind zelf (op basis van de lijst van pediatrische aandoeningen en de Officiële Belgische schaal ter bepaling van de graad van invaliditeit);
2. de gevolgen van de aandoening of beperking voor het functioneren van het kind in het dagelijks leven en de participatie aan de maatschappij (bv. op vlak van mobiliteit, leervermogen, zelfverzorging);
3. en de familiale belasting (bv. op vlak van noodzakelijke verplaatsingen, het aanpassen van de leefomgeving).

De eerste twee pijlers vertellen iets over de impact van de aandoening op het kind, terwijl de derde pijler meer stilstaat bij de impact op het gezin.

Het aantal ‘punten’ per pijler bepaalt of, hoeveel en voor welke periode je kind recht heeft op een zorgtoeslag. Meer punten betekent een hogere nood aan ondersteuning en dus een hoger bedrag. De punten op de pijler van de familiale belasting worden verdubbeld. Momenteel varieert het bedrag van de zorgtoeslag van € 87 tot € 582 per maand bovenop het basisbedrag van het Groeipakket. Zodra er minstens 4 punten zijn toegekend in de eerste pijler of 6 punten in totaal wordt er een zorgtoeslag uitgekeerd (€ 87). Meer dan 20 punten over de drie pijlers geeft recht op het maximumbedrag (€ 582).

Als je kind recht heeft op een zorgtoeslag, heb je mogelijk ook sociale en fiscale rechten bij andere diensten. Sommige worden automatisch toegekend, andere moet je aanvragen. Een overzicht van bijkomende voordelen vind je hier.

M. en haar man startten psychologische begeleiding op voor hun dochter. “De psycholoog ging creatief aan de slag met A. en haar adoptieverhaal. Ze moest veel tekenen, later ook schrijven”, vertelt M. “Eigenlijk waren alle vragen die ze had waarom, waarom, waarom … Heel fundamentele, maar zeer logische vragen. Wij dachten, net als haar psycholoog, dat wanneer onze dochter haar plekje in het gezin zou vinden, alles wel wat op zijn plooi zou vallen. Dit was aanvankelijk ook het geval, maar de storm is eigenlijk nooit volledig gaan liggen.”

Voorwaarden voor de aanvraag

Er zijn enkele voorwaarden waaraan voldaan moet zijn om de zorgtoeslag aan te vragen:

• Een behandeld arts of specialist moet een aandoening of (vermoeden van) handicap vaststellen voor de leeftijd van 21 jaar.
• Het kind moet recht hebben op het Groeipakket. In principe heeft elk kind dat in Vlaanderen gedomicilieerd is hier recht op, maar meer informatie over de voorwaarden van het Groeipakket vind je hier.
• Er moet al ondersteuning opgestart zijn voor de aandoening waarvoor zorgtoeslag wordt aangevraagd.

Om te evalueren wordt met maximaal vijf jaar terugwerkende kracht naar de aanvraag gekeken. Een beslissing kan dus tot vijf jaar teruggaan in de tijd. Voorbeeld: als je kind een diagnose kreeg in 2021, maar je doet nu pas een aanvraag, dan mag de zorgtoeslag toegekend worden vanaf 2021 en ontvang je de bedragen retroactief.

“A. volgde lager onderwijs in het kleine dorpsschooltje vlakbij ons”, vertelt M. “In het eerste leerjaar was het al direct heel duidelijk dat het niet vlot ging. Door het M-decreet was het bijzonder onderwijs in grote mate afgeschaft waardoor A. gewoon op haar school kon blijven. Dat vond ik op zich wel goed. Ze had een zorgjuf, een zorgcoördinator en een zorg-dit en een zorg-dat. Ondanks haar mentale beperking en het feit dat ze veel in het ziekenhuis lag door haar medische problemen, heeft ze het lager onderwijs daar kunnen afronden.”

“In het middelbaar moesten we haar dan plots loslaten”, gaat M. verder. “Dat was een grote stap. A. ging naar een goede school, een zorgschool waar we zelf voor gekozen hadden, maar ze had veel meer zorgen nodig dan die school kon bieden.”

“Uiteindelijk ging ze op internaat. A. koos voor een sportrichting waarin ze veel kon bewegen, dat had ze nodig, maar ze liep daar weg. Levensgevaarlijk was dat, maar zelf kon ze dat niet inschatten. We haalden A. er weg, maar dan kwam de vraag: wat nu? Nergens was er plaats.” 

Eerste aanvraag of herziening (op vraag)

Er zijn verschillende soorten aanvragen die betrekking hebben op de zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte. Er zijn (1) eerste aanvragen, (2) herzieningen en (3) herzieningen op vraag.

Bij eerste aanvragen is er een specifieke regeling voor adoptie. Als er bij de kindtoewijzing aanwijzingen zijn dat er een hoog ongeschiktheidspercentage is (waarbij men minstens 4 punten in de eerste pijler verwacht), kunnen ouders al een eerste aanvraag indienen. Worden er minstens 4 punten in de eerste pijler toegekend of minstens 9 punten in de drie pijlers samen, hebben adoptieouders daarnaast recht op dubbel adoptieverlof (12 weken). Eens er ondersteuning in Vlaanderen is opgestart, kunnen ouders een herziening indienen met bijkomende gegevens, waardoor er een hoger bedrag kan worden toegekend.

Herzieningen starten systematisch zes maanden voordat de einddatum van de vorige beslissing afloopt. Je hoeft zelf dus geen initiatief te nemen. Indien Opgroeien niet tijdig een nieuwe beslissing neemt, wordt het recht administratief verlengd.

Tot slot kunnen ouders ook zelf een herziening aanvragen als er nieuwe ondersteuningsnoden opduiken. Dit kan echter alleen als er geen andere aanvraag loopt.

Ondanks de zorgnoden van hun dochter wisten M. en haar man niets af van de zorgtoeslag. “Ik botste hier zelf op. Er was me nooit iets verteld over de zorgtoeslag binnen het Groeipakket. Doordat ik voor een ander familielid informatie opzocht omtrent een mantelzorgpremie, kwam ik toevallig de informatie rond de zorgtoeslag tegen. In 2021 ben ik een eerste aanvraag opgestart. A. was ondertussen 13 jaar.”

Samenstelling evaluatiedossier: psychosociaal en medisch inlichtingenformulier

Om de zorgtoeslag aan te vragen, moet je als ouder een evaluatiedossier samenstellen. Dit dossier bestaat uit 2 inlichtingenformulieren: het psychosociaal en het medisch inlichtingenformulier. Een arts beoordeelt vervolgens het dossier op basis van de drie eerder vernoemde pijlers.

Hoewel je het dossier zelf samenstelt, zal er niet enkel gekeken worden naar jouw ervaring als ouder, maar wordt er ook expliciet gezocht naar een diagnose of omschrijving door professionals om het recht op een zorgtoeslag te objectiveren.

Het psychosociaal inlichtingenformulier dien je als ouder in via het online portaal van Kind en Gezin (of bij uitzondering op papier). Aan de hand van de ingevulde items in het psychosociaal inlichtingenformulier kunnen er nog vragenlijsten bijkomen die je laat invullen door de desbetreffende hulpverlener, professional of instantie. Er zijn vijf verschillende vragenlijsten: (1) een vragenlijst voor bijkomende medische gegevens, (2) voor therapie in multidisciplinaire setting, (3) voor therapie op zelfstandige basis, (4) voor mobiele begeleiding en tot slot (5) voor het CLB en school. Bekijk de vragenlijsten hier.

Het medisch inlichtingenformulier dien je samen in met een arts. De voorkeur gaat naar een GMD-houdend (Globaal Medisch Dossier) arts. Bij adoptie is het van belang om medische documentatie te verzamelen uit het land van herkomst, ondertekend door een arts en vertaald naar het Nederlands (Engels of Frans wordt ook aanvaard). Dit is belangrijk voor het toekennen van retroactiviteit.

M. vertelt: “Toen ik ontdekte dat het mogelijk was om een zorgtoeslag aan te vragen voor mijn dochter, maakte ik een afspraak bij de mutualiteit. Daar gaven ze meer informatie over de zaken die ik zelf al online had gevonden. Ik kreeg er ook een foldertje en ging daarmee naar iedereen die een verslag moest maken: de logopediste, de psycholoog, de huisarts, de neuroloog, de psychiater ...”

Duurtijd van de aanvraag

De aanvraagprocedure kan enkele maanden duren, omdat het aanleveren van de nodige informatie en de beslissingsprocedure tijd kost. Opgroeien stelt dat de tijdsduur die ouders nodig hebben om alle informatie te verzamelen, varieert tussen 4 en 8 maanden. Vanaf dat moment streeft Opgroeien ernaar om de evaluaties binnen 3 maanden te verwerken.

“Ik heb de zorgtoeslag voor A. aangevraagd en gekregen, maar uiteindelijk duurde het meer dan een jaar voordat alles rond was. Gelukkig wordt de aanvraag wel retroactief bekeken, dus we kregen ook een bedrag voor de periode vanaf de aanvraag”, vertelt M.

M. had graag meer duidelijkheid en transparantie ervaren tijdens de aanvraagprocedure. “Ik liep verloren in de terminologie, er was juist een overgang gaande van papieren naar digitale dossiers, het uploadsysteem werkte niet naar behoren en vooral: ik kon niet zien wie wat wanneer uploadde. Dan moest ik bellen naar de neuroloog met de vraag of het al gelukt was. Ik ben administratief sterk en kan met een laptop overweg, maar toch liep de aanvraag op zijn minst gezegd stroef.”

M. had veel aan de maatschappelijk werkers van de mutualiteit. “De hulp van de medewerkers van de CM was een absolute meerwaarde. Het hielp om alles op een rij te zetten. Ik zou er vaker naartoe moeten gaan.”

En wat brengt de toekomst? “Ik weet niet precies tot wanneer de aanvraag is goedgekeurd. Alleszins evolueert de zorgnood van A. snel. Hoe ouder ze wordt, hoe duidelijker het is dat ze niet leeftijdsadequaat ontwikkelt. Misschien is een herziening op vraag wel nuttig. Ik wil er in elk geval tijdig mee beginnen om alle informatie te verzamelen.”

Denk je dat je kind recht heeft op een zorgtoeslag? Neem contact op met je uitbetaler Groeipakket. Zodra er voor je kind een aanvraag is opgestart, kan je terecht bij Opgroeien, team Zoë (Zorgtoeslagevaluatie) via zoe.info@opgroeien.be of 02 533 13 41. Meer informatie over de zorgtoeslag lees je hier.

Sommige geadopteerden beschikken niet over een geboorteakte. Dat kan voor moeilijkheden zorgen, bijvoorbeeld wanneer er bij de huwelijksaangifte een afschrift van de geboorteakte van beide partners wordt gevraagd. Wat kan je doen als je geen geboorteakte kan voorleggen? In dit artikel zetten wij alle informatie op een rijtje.

Moeilijkheden bij de huwelijksaangifte

Toen An Sheela in 2004 wilde trouwen, kon zij geen geboorteakte voorleggen. “Het probleem was dat we alles al hadden gepland: de datum, de zaal, de catering … De uitnodigingen waren al verstuurd.” Toen An Sheela op de gemeente vernam dat een geboorteakte nodig was, blokkeerde ze. “Ik was teleurgesteld en boos tegelijkertijd. Er was een procedure via de rechtbank om een geboorteakte te verkrijgen, maar binnen de timing zou ik dat administratief niet meer in orde hebben gekregen.”

Ook Karen botste op moeilijkheden bij haar huwelijksaangifte in 1999. “Ik nam mijn adoptieakte mee, maar dat was niet voldoende. Ik moest een geboorteakte voorleggen. Ik had een Filipijnse geboorteakte afgestempeld in het jaar 1977, maar ook dat was niet voldoende, want er moest een recente datum opstaan.”

Verplichting van inschrijving in de registers sinds 2019

Sophie Verdoodt, dossierbeheerder bij FCA, de Federale Centrale Autoriteit (FOD Justitie, Dienst Internationale Adoptie), biedt verheldering bij de vraag waarom een afschrift van de geboorte- of adoptieakte voor sommige geadopteerden niet beschikbaar is. “Idealiter gebeurde het dat wanneer adoptieouders hun adoptiekind lieten inschrijven in het bevolkingsregister van hun gemeente, de dienst burgerlijke stand de buitenlandse documenten ook inschreef in de registers van de burgerlijke stand, zowel in het register van geboorte als het register van adoptie.” Voor 2019 was dit echter geen wettelijke verplichting. Dit werd pas verplicht in 2019 bij de oprichting van de DABS, de Databank voor de Akten van Burgerlijke Stand.

“De regels waren vroeger veel minder strikt”, gaat Sophie verder. “Vaak ging het enkel over de inschrijving van de geadopteerde in het bevolkingsregister. De afstamming werd vastgesteld en de adoptie werd daarmee erkend, maar het luikje burgerlijke stand werd over het hoofd gezien.” Als noch de adoptanten noch de gemeente initiatief namen om de buitenlandse documenten van geboorte of adoptie in te schrijven in de registers van de burgerlijke stand, gebeurde er dus niets.

“Adopties worden sinds 2005 door ons erkend”, vertelt Sophie. “Vanuit het FCA benadrukten we aan adoptanten om niet alleen contact op te nemen met de dienst bevolking, maar ook met de dienst burgerlijke stand. Vaak werd dit advies opgevolgd, maar niet altijd. Gelukkig kan dat met de oprichting van de DABS niet meer.”

Het ontbreken van een geboorte- of adoptieakte in de registers van de burgerlijke stand kan zich dus niet meer voordoen bij adopties die sinds 2019 plaatsvonden. Voor adopties die voor 2019 gerealiseerd werden, kunnen de aktes mogelijks wel ontbreken in de registers van de burgerlijke stand. Vaak komt dit pas jaren na de adoptie aan het licht, bijvoorbeeld als men wil trouwen.

Ondersteuning door FCA bij het bekomen van de geboorteakte

Gelukkig kan FCA heel wat betekenen voor geadopteerden die moeilijkheden ondervinden met het bekomen van hun geboorteakte, zodat een procedure voor de rechtbank veelal vermeden wordt.

De meeste vragen krijgt FCA momenteel van geadopteerden die in de jaren ’80 of ’90 geadopteerd werden. Sophie legt uit: “Zij zijn nu op volwassen leeftijd en hebben vaak naar aanleiding van een huwelijk hun geboorteakte nodig. Ze stellen vast dat die ontbreekt en contacteren ons met de vraag hoe wij daarin kunnen ondersteunen.”

Grofweg kan er een onderscheid gemaakt worden tussen twee situaties. Ofwel is er nog ergens een akte beschikbaar, maar werd die nooit opgenomen in de registers van de burgerlijke stand. Ofwel is er helemaal geen akte meer beschikbaar.

Documenten beschikbaar

In de eerste situatie is er een buitenlandse geboorteakte en/of buitenlandse adoptiebeslissing, maar werd er geen overschrijving gedaan in de registers van de burgerlijke stand. FCA kan dan relatief snel en eenvoudig tussenkomen door een procedure op te starten waarbij ze op zoek gaan naar de nodige gegevens en documenten. Op basis van de bekomen informatie levert FCA een attest af waarmee de gemeente de Belgische akte voor geboorte en/of adoptie kan opmaken.

In het beste geval, als alle gegevens en documenten beschikbaar zijn, kan FCA dit attest binnen enkele weken afleveren. “Het enige wat wij nodig hebben zijn de meest essentiële documenten: de buitenlandse geboorteakte en/of de buitenlandse adoptiebeslissing”, legt Sophie uit. “Adopties die sinds 2005 hebben plaatsgevonden, werden door ons erkend. Wij beschikken dus over een kopie van die dossiers en zijn in het bezit van de nodige documenten om spoedig zo’n attest op te maken.”

“Voor 2005 hebben wij geen archief. Dat is lastiger”, gaat Sophie verder. “Als de adoptie gebeurde via een adoptiedienst, kunnen we nagaan of de dienst of het Vlaams Centrum voor Adoptie nog over documenten beschikken, maar van dossiers uit de jaren ’80 en vroeger is er weinig archief. We vragen dan ook dat mensen zelf nagaan of ze over een buitenlandse geboorteakte of buitenlandse adoptiebeslissing beschikken die ze aan ons per e-mail kunnen bezorgen.”

Het hoeft hierbij niet om originele of gelegaliseerde stukken te gaan. “Vaak zijn de originelen niet meer terug te vinden, maar vindt men thuis toch nog ergens een kopie van een document, al dan niet in een vreemde taal, waarop wij ons kunnen baseren dat een adoptiebeslissing is uitgesproken in het land van herkomst. We aanvaarden die, wetende dat het oude documenten zijn die destijds wellicht niet gelegaliseerd moesten zijn. We leggen daar veel soepelheid aan de dag. Let wel: de finale beslissing voor de aanvaarding van de documenten ligt bij de gemeente en gemeentes verschillen daar soms in. Alleszins proberen we steeds te zoeken naar een pragmatische oplossing tussen verschillende instanties.”

Bij gebrek aan een buitenlandse geboorteakte, kan er volgens het Burgerlijk Wetboek worden teruggevallen op een document dat wijst op een adoptiebeslissing. “Inderdaad,” zegt Sophie, “op basis daarvan kunnen we een akte van adoptie opstellen en een akte van adoptie kan volgens BW art. 368-10 gebruikt worden in het geval er geen geboorteakte meer is. In dat geval wordt de akte van adoptie als materieel bewijs voorgelegd als akte van geboorte.”

Geen documenten beschikbaar

In zeldzame gevallen is er helemaal niets meer beschikbaar. Dat is de tweede situatie. Het gaat hier vooral om een kwestie van gebrekkige archivering. Sophie verduidelijkt: “Er moet bij de inschrijving van de geadopteerde in het bevolkingsregister een buitenlands adoptievonnis zijn voorgelegd. Anders had de afstamming niet vastgesteld kunnen worden. Het is alleen de vraag wat er daarna met die documenten is gebeurd.”

In het geval er in België niets meer gevonden kan worden, probeert FCA in de mate van het mogelijke contact te leggen met de buitenlandse centrale autoriteit om na te gaan of er vanuit het buitenland nog documenten kunnen worden aangeleverd. Of dit lukt, is erg landafhankelijk. Vaak verloopt dit moeilijk en is dit geen gegarandeerd succes. “In sommige landen boeken we succes. In andere landen botsen we op weinig medewerking en/of zijn er geen documenten meer beschikbaar,” vertelt Sophie.

“Helaas is gebrekkige archivering een wereldwijd probleem”, gaat Sophie verder. “Als we nergens een adoptiebeslissing kunnen bekomen, loopt het dossier vast en kunnen we spijtig genoeg geen verdere hulp bieden. De loutere vaststelling dat er destijds bij de inschrijving in het bevolkingsregister een afstammingsband werd vastgesteld is onvoldoende. Er is dan te weinig documentatie beschikbaar voor ons om een attest op te stellen.” Geadopteerden zijn dan genoodzaakt om een beroep te doen op de rechtbank.

Vertaalkosten

De dienstverlening van FCA is volledig gratis. Hou er echter rekening mee dat de taalwetgeving geldt in bestuurszaken en dat documenten in het Nederlandse taalgebied in het Nederlands moeten worden voorgelegd (uitzondering: Brussel-Hoofdstad en faciliteitengemeenten waar Frans ook als bestuurstaal geldt). De taalwetgeving voorziet dus dat documenten naar het Nederlands vertaald moeten worden als je in het Nederlandse taalgebied woont.

Veelal zullen er dus vertaalkosten zijn die ten laste van de geadopteerde zijn. “Er zijn landen met vonnissen van meerdere pagina's en spijtig genoeg komt dat dan toch redelijk duur uit”, vertelt Sophie. “Wij zorgen ervoor dat de geadopteerde daarover geïnformeerd is en dat - naast ons attest en het originele buitenlandse document in een vreemde taal - de beëdigde vertaling in het Nederlands toegevoegd is op het moment dat we de info doorgeven aan de burgerlijke stand voor de opmaak van de akte. Op basis daarvan kan de ambtenaar van de burgerlijke stand eenvoudig de akte opstellen.”

Procedure via de rechtbank

Indien er geen documenten kunnen worden teruggevonden, is een tussenkomst van de rechtbank nodig. Er zijn dan verschillende pistes mogelijk, waarbij het nuttig kan zijn om een beroep te doen op een advocaat gespecialiseerd in familierecht.

Vervangend vonnis

Als geadopteerde kan je een verzoekschrift indienen bij de familierechtbank om je ontbrekende geboorteakte te laten vervangen (BW art. 35). De vernietiging of het verlies en de inhoud van de akte kan je bewijzen door geschriften, andere authentieke bronnen of door getuigen (BW art. 26). “Stukken van FCA waaruit blijkt dat er niets meer gevonden kan worden, kunnen dan als bewijs worden gebruikt”, licht Veronique Van Asch toe, advocaat bij RAVA.

Het openbaar ministerie zal een onderzoek instellen en na ontvangst van hun advies word je opgeroepen om voor de familierechter te verschijnen. “De termijn van zo’n procedure valt moeilijk in te schatten”, vertelt Veronique. “Alles is afhankelijk van de snelheid waarmee het parket en de rechtbank werken. Dat verschilt nogal eens van rechtbank tot rechtbank.” De kostprijs is het rolrecht van het verzoekschrift, wat op dit moment € 165 bedraagt.

Als de rechter de vervanging toelaat, maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand een vervangende akte op. Het vonnis van de rechter blijft geldig en kan je gebruiken in alle situaties waarin je een geboorteakte moet voorleggen in België (BW art. 27).

Akte van bekendheid

Als je geen geboorteakte kan voorleggen én in de onmogelijkheid verkeert - of kan aantonen dat je op zware moeilijkheden botst - om deze (of een ander document dat die akte vervangt overeenkomstig de lokale wetgeving) te verkrijgen, dan kan je aan de vrederechter van je hoofdverblijfplaats een akte van bekendheid vragen. Je dient dan een aanvraag in bij de griffie van de vrederechter, waarna je uitgenodigd zal worden om te verschijnen voor de vrederechter (BW art. 164/3 2°). Hiervoor betaal je € 50 rolrecht.

In de akte van bekendheid verklaren twee getuigen (min. 18 jaar oud) de voor- en achternaam, het beroep en de woonplaats van de geadopteerde en die van zijn geboorteouders indien deze bekend zijn. Daarnaast verklaren zij ook de geboorteplaats, en zo mogelijk de geboortedatum en de redenen die beletten de akte voor te leggen. De getuigen tekenen met de vrederechter de akte van bekendheid (BW art. 164/4). Vervolgens maakt de vrederechter de akte van bekendheid over aan de familierechtbank, waarna de familierechtbank, na de procureur des Konings te horen, deze dient te homologeren (BW art. 164/5). Hiervoor betaal je opnieuw € 165.

Beëdigde verklaring

Als het onmogelijk is om een akte van bekendheid te verkrijgen en je dit kan aantonen, dan kan je terugvallen op een beëdigde verklaring. Dit is een verklaring van de geadopteerde zelf voor de ambtenaar van de burgerlijke stand, met toelating van de familierechtbank, op verzoekschrift verleend en na het horen van het openbaar ministerie (BW art. 164/6).

“Ook een akte van bekendheid en een beëdigde verklaring kan je gebruiken in alle situaties waarin je een geboorteakte moet voorleggen”, vertelt Veronique. “Eens verkregen moet je de procedure geen tweede maal voeren.”

Toch gehuwd

An Sheela en haar echtgenoot konden hun burgerlijk huwelijk laten doorgaan, weliswaar in een andere gemeente. “Voor mij was en blijft het dubbel hoe dat gelopen is. Ik woonde toen al officieel in Wallonië en toen ik me daar informeerde, zeiden ze dat ik daar wel kon trouwen zonder een geboorteakte voor te leggen.”

Inmiddels heeft An Sheela nog steeds geen geboorteakte. “Ik heb altijd geweigerd om het via de juridische weg te bekomen en daar veel kosten aan te maken. Waarom zat dat niet standaard in de procedure toen ik uit India werd geadopteerd? Ik ben blij om te horen dat FCA daarin nu iets kan betekenen voor geadopteerden, hoewel ik het spijtig vind dat de vertaalkosten omwille van de taalwetgeving bij ons komen te liggen. We hebben daar per slot van rekening niet zelf om gevraagd.”

Op aanraden van de ambtenaar van de burgerlijke stand startte Karen een procedure op bij de rechtbank. Uiteindelijk moest ze nooit voor de rechter verschijnen. “Plots kregen wij te horen dat het toch in orde was. We deden opnieuw de huwelijksaangifte met mijn originele geboorteakte, mijn adoptieakte en het trouwboekje van mijn ouders bij de hand. Waarom dat toen wel lukte, is mij nooit helemaal duidelijk geworden. Blijkbaar waren er in Brugge op dat moment veel schijnhuwelijken met Aziatische vrouwen en moeten ze bij ons ook die twijfel hebben gehad.”

Sindsdien heeft Karen haar geboorteakte niet meer nodig gehad. “Mijn adoptie is uitgesproken in Antwerpen, dus ik vermoed dat daarvan een akte is, maar ik weet eigenlijk niet of mijn geboorteakte ook beschikbaar is in de registers van de burgerlijke stand. Dat zou ik moeten nagaan.”

Ondervind je moeilijkheden met het bekomen van je geboorte- of adoptieakte? Contacteer dan in alle gevallen de Federale Centrale Autoriteit via adoption.int.adoptie@just.fgov.be.