Verbinden tot een geheel - Deel 2

Een interview van Laetitia Lebbe met Marijke Sluijter

Het eerste deel van dit interview, ging over de moeilijke hechting van Marijke's zoon, geadopteerd uit Colombia in 1972. Door middel van vlinderlichte aanrakingen die het allereerste reflex – het zoekreflex – oproepen, slaagde Marijke er in zich verbinden met haar zoontje om tot hechting te komen. 

Dit deel van het interview gaat verder met de metafoor van het leven als een breiwerk: De steken van het breiwerk zijn de opgedane ervaringen in het leven. Alle steken zijn van belang zijn, van de eerste tot de laatste. De verbindingen tussen de steken vormen het breiwerk van je leven.

Leren breien: Taalontwikkeling moet gekoppeld zijn aan emoties en handelingen uit het echte leven

De moeilijke hechting met haar adoptiezoon heeft Marijke al vroeg in haar carrière gevormd. Door deze ervaring besefte ze dat het geestelijke niet kon worden losgekoppeld van het lichamelijke. Deze visie trok ze ook door in haar werk als kleuterleidster in Aruba.

Marijke kwam via haar job in contact met Jacqueline van Ommeren, een Nederlandse psychoanalitica en onderwijskundige werkzaam in Suriname. Jacqueline kreeg regelmatig mensen in haar praktijk die succesvol waren op professioneel vlak, maar die zich doodongelukkig voelden. Deze mensen hadden gedurende hun onderwijsloopbaan een éénzijdige taal ontwikkeld die los stond van hun gevoel. Ze besefte dat, terwijl zij probeerde om die mensen te helpen, een nieuwe generatie werd opgeleid met hetzelfde probleem. Onderwijs zou op een totaal andere manier moeten georganiseerd worden.

Ze besliste om haar praktijk stop te zetten en zich hierin toe te wijden. Via een opdracht vanuit Suriname ging Marijke met Jacqueline aan de slag om nieuwe werkvormen te onderzoeken voor het leren van rekenen en lezen. 

Marijke formuleert het uitgangspunt van de theorie als volgt:

“Taal moet je opbouwen vanuit datgene wat een kind beleeft, dus vanuit het concreet hanteren van materialen, vanuit een beleefde situatie. Van daaruit kan je er de taal aan verbinden, van daaruit kun je rekenen opbouwen, leren schrijven en leren lezen.”

De opdracht heeft geleid tot het boek 'Eduqreation', een gebruiksboek voor leerkrachten om het leerproces van kinderen te faciliteren in die geest van verbondenheid. Remedial teachers gebruiken de ideeën uit het boek ook omdat zij vaak een stukje terug moeten graven naar de plek waar het kind een 'steek heeft laten vallen'. Zij werken eraan om de verbinding in het 'breiwerk' terug heel te maken.

Na deze 4 jaar durende opdracht op Aruba is Marijke terug naar Nederland gekeerd. Jarenlang is Marijke directeur geweest van een Jenaplan school. De visie van zo'n school is sterk gebaseerd op familiewaarden, met elkaar en van elkaar leren, projectmatig leren. Verbondenheid is hier ook een centraal gegeven.

De allereerste steek: het begin van je adoptiekind

Toen Marijke's adoptiezoon ongeveer 6 jaar was, liep hij vast. Taal was moeilijk, hij stotterde en ook bij rekenen bleef hij steken. Tellen moest steeds weer bij 1 beginnen. Bij een som van 3+2, begon hij steevast bij 1 en kon hij niet doortellen tot 5. Toen Marijke hem zei dat hij mocht doortellen van 3 naar 4 en dat hij niet hoefde te herbeginnen bij 1, werd hij razend.

Op hetzelfde moment nam hij in de bibliotheek ook telkens hetzelfde boekje mee naar huis: 'In den beginne'. Toen Marijke merkte dat hij steeds weer het scheppingsverhaal wou horen, las ze het hem eens voor uit de bijbel. Toen wilde hij alleen maar deze versie horen, weken aan een stuk.

Deze 2 gedragingen samen deden een belletje rinkelen en ze sprak erover met Jacqueline van Ommeren. Vertrekkende vanuit haar kennis van de psychoanalyse, zei die het volgende,:

“Als een kind dwangmatig telkens iets opnieuw doet, heeft het een vraag die het niet kan stellen.”

Er zat dus een vraag onder het telkens opnieuw beginnen tellen vanaf 1 en het telkens opnieuw willen luisteren naar het scheppingsverhaal. Maar welke vraag?

Marijke piekerde zich suf, tot Jacqueline haar een paar dagen later opbelde en vroeg: "Wat heb je hem verteld over zijn begin?" 

Marijke dacht dat ze altijd eerlijk had verteld over de adoptie van haar zoon, maar Jacqueline van Ommeren wou weten hoe en wat precies.

Marijke vertelde dus: "Wij hoorden dat er veel kindjes in Zuid-Amerika waren die geen papa en mama hadden. Wij hadden nog geen kinderen en wij wilden wel daar een kindje ophalen. Dat was jij en dan..."

Jacqueline deed Marijke stoppen en zei: "Dat is niet zíjn begin, dat is jóuw begin..."

Marijke schrok, wat stom. Hoe had ze daar niet eerder aan gedacht...

Die avond is ze dan naast hem gaan liggen en heeft ze hem zíjn begin verteld: "In het begin was jij alleen in je bedje in het kinderhuis. Als jij geboren was kon jouw mama niet voor je zorgen en toen werd je naar het kinderhuis gebracht en je wist niet waar wij waren; en dat duurde heel lang. Elke dag vroeg jij je af: wie is er nou voor mij, wie zijn mijn mama en mijn papa? En dat duurde héél lang, wel 5 weken, 5 keer 7 nachtjes en 7 dagen...."

Toen ze klaar was, begon hij hartverscheurend te huilen. Marijke heeft het er nog moeilijk mee als ze dit vertelt. “Wat stom, ik had het vanuit zijn perspectief moeten vertellen. Dat is heel wat anders, het is niet vergelijkbaar. Zijn verhaal begint natuurlijk veel eerder.” 

Het is uiteindelijk goed gekomen, veel later pas...

Gaten dichten door terug te gaan

Toen hij 17 was liep haar adoptiezoon nog regelmatig vast in zijn leerproces en zei hij: "Ik loop steeds aan mijn moeder te denken". Marijke kende iemand die 'regressietherapie' deed. In regressietherapie ga je terug naar onverwerkte ervaringen uit het verleden, waarin de oorzaak ligt van klachten, problemen of overtuigingen die je nu belemmeren of blokkeren.

Ze vond dat haar zoon dit op zijn 17e wel zou aankunnen. Na deze therapie kwam hij stralend naar buiten. Hij kon alles over zijn moeder vertellen, over het ziekenhuis, over vroeger...

Of het wel of niet waar is, doet er niet toe; het is zijn waarheid. Hij heeft het allemaal een plaats kunnen geven.

Hij heeft even geprobeerd om het tehuis te contacteren, maar toen hij geen antwoord kreeg, heeft hij het kunnen laten rusten.

"Het is zo belangrijk om het gat uit je verleden zo veel mogelijk te dichten", vindt Marijke. "De echte waarheid draag je met je mee en als dat kan bovengehaald worden, werkt het helend."

We kunnen wel degelijk besluiten dat we niet uit losse onderdelen bestaan die onafhankelijk van elkaar functioneren. Het lichamelijke en het psychische aspect, ervaringen van vroeger en het huidige functioneren: alles is verbonden en grijpt in elkaar. Alles vormt één geheel, net zoals de steken in een breiwerk...

Meer lezen over verbondenheid:

• Opvoeden in verbondenheid, Peter Jochems. Een boek met uitleg over en een heleboel tips rond verbondenheid.
• www.opgroeiendinverbondenheid.nl. 

Auteur: Laetitia Lebbe

Gepost in: Interview