De Vlaamse regering keurde op 25 november een regeringsbesluit goed met betrekking tot de erkenning van één dienst voor maatschappelijk onderzoek (DMO). Voortaan zal de DMO van het CAW te Brussel de enige dienst voor maatschappelijk onderzoek inzake adoptie zijn.

VCA ontving de verklaring van het CAW Limburg en Oost-Vlaanderen dat zij de werking van hun DMO zullen stopzetten op 31 december 2016. Hierdoor kan de erkenning van de DMO te Brussel verder lopen zonder nieuwe erkenningsprocedure.

Vanaf 2017 zullen alle maatschappelijke onderzoeken dus uitgevoerd worden door de dienst voor maatschappelijk onderzoek van het CAW Brussel. Deze beslissing werd genomen om de capaciteit te kunnen aanpassen aan het dalend aantal maatschappelijke onderzoeken - zodat de bestede middelen efficiënt aangewend worden-, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de onderzoeken.

Contactgegevens DMO van het CAW Brussel:

Priemstraat 19A, 1000 Brussel
Telefoon: 02 505 00 10
E-mail: adoptie@cawbrussel.be

Op 24 maart 2016 verschenen de uitvoeringsbesluiten van de Vlaamse Regering betreffende de voorbereiding op adoptie in het Belgisch Staatsblad.

Het nieuwe decreet binnenlandse adoptie trad dan in werking. Daardoor kunnen kandidaat-adoptieouders die voor binnenlandse of interlandelijke adoptie kiezen samen deelnemen aan de infosessie en voorbereiding op adoptie. Voordien waren de voorbereidingstrajecten voor deze twee groepen opgesplitst.

De opdracht van Steunpunt Adoptie wordt uitgebreid. We staan nu in voor:

• de infosessie en voorbereiding van kandidaat-adoptieouders die een niet-gekend kind in België en in het buitenland willen adopteren,
• de voorbereiding van kandidaat-adoptieouders die een gekend kind in België willen adopteren (oa. de zogenaamde stiefouderadopties),
• de voorbereiding van kandidaat-adoptieouders die een gekend kind uit het buitenland willen adopteren (de intrafamiliale adopties)

2016 is tevens een overgangsjaar waarbij aan kandidaat-adoptieouders extra modules worden aangeboden (modules infosessie en voorbereiding binnenlandse en interlandelijke adoptie), zodat elke kandidaat-adoptieouder met gelijke kansen kan starten aan het adoptietraject.

Op onze website kan je informatie terugvinden over de informatiesessies en voorbereiding op adoptie. Heb je hierbij vragen, dan kun je die stellen aan onze collega Caroline die instaat voor de administratie van het hele voortraject.

De interlandelijke en de binnenlandse adoptieprocedure worden samengevoegd in één procedure.

Voor kandidaat-adoptieouders verandert er heel wat vanaf 2016. De komende weken kun je op de website van het Vlaams Centrum voor Adoptie meer specifieke informatie terugvinden, maar wij lichten alvast een klein tipje van de sluier op.

We focussen hierbij voornamelijk op de infosessie en de voorbereiding, waarvoor Steunpunt Adoptie verantwoordelijk is. We verwachten over het besluit van de Vlaamse Regering inzake voorbereiding een officieel akkoord eind januari, begin februari 2016. Vanaf dan wordt extra en meer concrete informatie toegevoegd aan onze website (informatiesessie en voorbereiding). 

Met de nieuwe wetgeving voor binnenlandse adoptie en wijziging van de wetgeving voor interlandelijke adoptie is er één procedure voor kandidaat-adoptieouders (binnenlandse of buitenlandse adoptie) en een nieuw instroombeheer. Dit instroombeheer bestaat pas 2 jaar maar wordt gewijzigd omdat de afstemming van de kandidaat-adoptieouders op de kinderen die nood hebben aan ouders niet optimaal verloopt.

In het nieuwe instroombeheer wordt niet alleen rekening gehouden met de datum van aanmelding maar ook met het profiel van de kandidaat-adoptieouder en met het profiel van de kinderen waar de kandidaat-adoptieouder zich voor openstelt.

Het VCA is nu volop bezig met de concrete uitwerking van de adoptieprocedure voor kandidaat-adoptieouders. Hoe de procedure precies zal lopen, kunnen we momenteel nog niet zeggen, wel kunnen we reeds een aantal richtlijnen meegeven.

• Alle personen die willen adopteren (binnenlands en/of buitenlands) melden zich aan bij het VCA en komen op één centrale wachtlijst in volgorde van aanmelding.
• Het VCA houdt alle gegevens bij van de kandidaat-adoptieouders, zoals hun leeftijd, burgerlijke stand, aantal kinderen in het gezin, enz.. Op basis hiervan kan het VCA een inschatting maken voor welke herkomstlanden zij in aanmerking komen.
• Elke kandidaat-adoptieouder volgt een informatiesessie, die nu ook deel uitmaakt van de interlandelijke adoptieprocedure. De toekomstige informatiesessie zal uitgebreider zijn dan de huidige, want nadien zal aan de kandidaat-adoptieouder gevraagd worden om een beschrijving te geven van de kinderen aan wie ze een thuis zouden kunnen bieden. Dat is een inschatting die nog kan wijzigen in de loop van de procedure of in de loop van de wachttijd maar zal als leidraad gebruikt worden in het verdere adoptietraject.
• Elk jaar zal er een vast aantal kandidaten starten met hun procedure in volgorde van aanmelding (los van hun eigen profiel en het profiel van de kinderen waarvoor ze openstaan). Daarnaast zullen er op vraag van de adoptiediensten (en van de herkomstlanden) bijkomende kandidaten worden doorgelaten die voldoen aan een bepaald profiel en/of openstaan voor een bepaald profiel.
• Na het instroombeheer volgen de kandidaat-adoptieouders een voorbereiding op adoptie die korter is dan het huidige voorbereidingsprogramma. Tijdens deze voorbereiding wordt dieper ingegaan op de extra’s binnen adoptie, via interactieve oefeningen en theoretische toelichting. Kandidaat-adoptieouders worden ondersteund in hun zoektocht naar en het verstevigen van eigen krachtbronnen als (toekomstige) ouders.
• Na het doorlopen van deze voorbereiding ontvangt de kandidaat-adoptieouder een attest en kan bij de familierechter een tussenvonnis aangevraagd worden. De volgende stap in het voorbereidingstraject, is het volgen van een maatschappelijk onderzoek bij een Dienst Maatschappelijk Onderzoek (DMO) in de buurt. De familierechter geeft op basis van het advies van de DMO al dan niet een geschiktheidsvonnis. Hierbij eindigt het voorbereidingstraject voor de kandidaat-adoptieouder.

Meer informatie zal later via de nieuwsbrief, andere communicatiekanalen van SA en via de website van VCA, verspreid worden.
(Bron: VAG-magazine nov ’15 – instroombeheer geschreven door VCA – pag. 13)

'Eén procedure voor binnenlandse en interlandelijke adoptie?' Dit was één van de vragen tijdens de hoorzitting in de commissie Welzijn op woensdag 18 maart ’15. De CD&V (Katrien Schryvers en collega’s) en NVA (Lorin Parys) dienden een conceptnota voor nieuwe regelgeving binnenlandse adoptie in en VCA en Steunpunt Adoptie waren aanwezig om deze te bespreken.

Huidige procedure binnenlandse adoptie
De huidige voorbereiding van kandidaat-adoptieouders binnenlandse adoptie wordt opgenomen door het Gents Adoptiecentrum (voor 2015 was dit door EVA-vorming). Pas na de plaatsing van het kind in het gezin vindt het maatschappelijk onderzoek plaats en ontvangen de adoptieouders al dan niet een geschiktheidsvonnis. Ondertussen verblijft het kind vaak al een jaar in het gezin.

De twee conceptnota’s stellen een stroomlijning voor van de procedures voor binnenlandse en interlandelijke adoptie: kandidaat-adoptanten volgen éénzelfde infosessie en éénzelfde voorbereiding bij Steunpunt Adoptie, worden gescreend door een dienst voor maatschappelijk onderzoek en pas na het geschiktheidsvonnis kunnen ze kiezen voor een binnenlands of een interlandelijk traject. Kandidaat-adoptanten krijgen zodoende een breed beeld van adoptie en zorgen voor kinderen en hoeven pas op het einde van de rit te beslissen in welk traject ze zullen stappen.

Deze stroomlijning impliceert ook dat alle kandidaat-adoptieouders in een instroombeheer zullen stappen. Dit instroombeheer is reeds van toepassing voor kandidaat-adoptieouders in de interlandelijke adoptieprocedure. Zowel bij interlandelijke als bij binnenlandse adoptie is de groep kandidaat-adoptieouders veel groter dan de groep adoptabele kinderen. Dit onevenwicht zorgt voor ellenlange wachtlijsten.

De indieners willen tijdens de infosessie en voorbereiding binnenlandse adoptie meer informatie geven over de mogelijkheden om pleegouder te worden. Het opvoedingstraject bij pleegzorg en adoptie is niet dezelfde, maar voor diegene die voor beide trajecten openstaan, zal breder geïnformeerd worden.

Het maatschappelijk onderzoek is de volgende stap in het doorlopen van de procedure. De indieners stellen terecht voor om de plek van deze evaluatie te wijzigingen naar de periode voor de plaatsing van het kind in het gezin en ook deze fase te stroomlijnen met de procedure voor interlandelijke adoptie. De keuze om het maatschappelijk onderzoek toe te wijzen aan de dmo’s lijkt ons logisch:

• De dmo’s hebben de nodige expertise om deze extra gesprekken te houden. De link met binnenlandse adoptie is hierbij snel gemaakt.
• Het adoptiekind vindt pas een thuis in een gezin dat reeds is goedgekeurd door de familierechter.
• De kandidaat-adoptieouders vallen binnen een gesubsidieerd systeem.

De indieners stellen voor om de vier binnenlandse adoptiediensten samen te laten smelten tot één binnenlandse adoptiedienst.

In de twee conceptnota’s lezen we grote zorg voor de begeleiding van de geboortemoeders. Deze opdracht wordt toegewezen aan de binnenlandse adoptiediensten. Het decretaal verankeren van een financiële en functionele scheiding bij de adoptiedienst is noodzakelijk zodat situaties zoals de gedwongen adopties in het verleden, vermeden kunnen worden.

Tenslotte wil men het inzagerecht installeren zoals bij interlandelijke adoptie. Niet alleen bij de adoptiedienst, maar ook op een onafhankelijke centrale plek moeten binnenlands geadopteerden terecht kunnen voor inzage van hun dossier.

Meer lezen?
Hieronder kan u een link vinden naar beide conceptnota’s:
- conceptnota Lorin Parys
- conceptnota Katrien Schryvers, Vera Jans, Cindy Franssen, Griet Coppé, Dirk de Kort en Sonja Claes

Inge Demol
Directeur Steunpunt Adoptie