Laetitia Lebbe is een hulpverlener op onze adoptiekaart. Zij werkt als beeldend therapeut met kinderen, jongeren en/of volwassenen. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Laetitia. Vertel eens iets over jezelf je praktijk?

Hallo, ik ben Laetitia en ik ben werkzaam als beeldend therapeut in mijn privépraktijk te Wetteren. Mijn praktijk is een gezellig ateliertje boordevol creatieve materialen waarmee personen die bij me aankloppen aan de slag kunnen gaan. In therapie is spreken belangrijk, maar soms zijn woorden moeilijk uit te spreken en lukt het beter om via een ‘medium’ - in dit geval beeldend materiaal - je moeilijkheden te benaderen.

Kan je iets meer vertellen over beeldende therapie?

Deze vorm van psychotherapie kent zijn grootste meerwaarde in het feit dat spreken mag, maar niet moét. Het werk gebeurt in het medium, in alles wat gemaakt wordt en in het creëren zelf. Iets maken, tekenen of knutselen, helpt om gevoelens uit te drukken zonder ze te moeten uitspreken.

Het creëert ook een afstand, waardoor je niet meer samenvalt met je kwaadheid, verdriet of pijn. Je ziet plots nieuwe dingen in het werk dat gemaakt wordt en dat opent nieuwe perspectieven, daar waar je vastzit bij een probleem.

Ik gebruik graag het woord 'creëren', omdat het zowel de creatieve insteek omvat als de actieve participatie in het vormgeven aan het eigen leven. Laat dit woord dan ook het leitmotiv zijn in mijn werk!

Voor wie is beeldende therapie geschikt?

Het is een ervaringsgerichte therapie en dus erg geschikt voor personen die moeilijk tot spreken komen (of net tevéél praten). Dit kan zijn, omdat ze in het verleden geen goede ervaring hebben gehad met gesprekstherapie, maar vaak is het omdat spreken over een traumatische gebeurtenis te bedreigend is: ofwel wordt er omheen gepraat ofwel is er een blokkade.

Tijdens het beeldend werken kunnen moeilijke thema’s onrechtstreeks benaderd worden en dit geeft meer veiligheid. Ik ben al getuige geweest van sterke momenten wanneer iemand vorm kan geven aan een zeer pijnlijke gebeurtenis, zonder deze te hoeven benoemen, en van daaruit weer verdere stappen kan zetten in het leven.

Het valt op dat de keuze voor beeldende therapie vaak geen toeval is. Ouders die zelf creatief zijn of kinderen die graag knutselen, kiezen gemakkelijker voor een creatieve therapievorm. Dit is echter geen vereiste; je hoeft echt geen creatieveling of een tekentalent te zijn om baat te hebben bij beeldende therapie. Een kleine opening voor het creatieve volstaat.

Je haalt al aan dat je met ouders en kinderen werkt. Wie kan er waarvoor bij jou terecht?

Als (adoptie)moeder heb ik een grote interesse in het thema ‘gezin’. Ik heb vier kinderen, van wie de jongste geadopteerd is uit China. Ik ben gefascineerd door kinderen, hoe ze opgroeien en hoe ze het best ondersteund kunnen worden in dit proces, met de problemen die bij elke levensfase horen en de moeilijke gebeurtenissen die hen kunnen overkomen. Vanuit deze interesse volg ik momenteel een specialisatie tot ‘psychoanalytisch therapeut voor kinderen en jongeren’.

In mijn praktijk zie ik dan ook het meest kinderen en jongeren, maar ook hun ouders zijn zeer welkom. Een kind is afhankelijk van zijn ouders en maakt deel uit van een gezinssysteem, dus daarom werk ik uiteraard ook met ouders, soms ook met broers en zussen of andere zorgfiguren.

Meestal kloppen ouders bij me aan voor hun kind omwille van een gedragsprobleem, een laag zelfbeeld, verdriet, moeilijkheden op school of thuis. Elk kind heeft zijn uniek verhaal en daar ga ik mee aan de slag. Bij een geadopteerd kind is de complexe realiteit van adoptie een deel van zijn geschiedenis. Het is belangrijk dat een kind weet dat zijn hele verhaal een plaats krijgt in de therapie. We kunnen onszelf immers niet in stukjes knippen en slechts deeltjes van onze persoon laten behandelen. Tijdens eerste gesprekken met de ouders is het ook mogelijk dat de hulpvraag voor het kind overgaat naar een hulpvraag van de ouder zelf.

Jongvolwassenen durven al eens zelfstandig de stap zetten naar therapie, omdat ze voelen dat ze meer ondersteuning nodig hebben. Adolescenten hebben vaak nog hun ouders nodig om de drempel over te gaan. Bij geadopteerde jongeren zijn veel gehoorde thema’s het zoeken naar een identiteit waarin ze hun roots kunnen integreren en verdriet of kwaadheid om die doorgeknipte wortels.

Geboorteouders heb ik in mijn praktijk nog niet ontvangen, maar uiteraard zijn ook zij welkom. Als het verdriet om het afstaan van een kind te rauw is om onder woorden te brengen, kan beeldende therapie een weg zijn om dit verdriet alsnog een plaats te geven.

Je organiseert begeleide praatgroepen voor geadopteerden. Kan je hier iets over vertellen?

Onlangs lanceerde ik naast de ‘klassieke’ sessies beeldende therapie ook het idee van ‘praatgroepen voor geadopteerde jongvolwassenen’. Hier keer ik de zaken om: met elkaar praten staat centraal en het beeldend werken komt ernaast, als tool om vorm te geven aan wat zich vanbinnen afspeelt.

Door met geadopteerden te werken, ontdekte ik de noodzaak om een dragend netwerk te creëren voor personen die willen spreken over adoptiegerelateerde moeilijkheden. Ik hoor dat geadopteerden vaak bang zijn om over hun problemen te praten, omdat ze denken dat anderen dit niet willen of kunnen horen. Met deze groepjes wil ik een veilige ruimte creëren om dit wél te doen en om deze moeilijkheden samen te dragen.

Naast de bestaande initiatieven, wil ik kleine groepjes begeleiden die maandelijks samenkomen om te praten over zichzelf, hun adoptie, het worstelen met hun identiteit en andere thema’s. Met mijn achtergrond als (beeldend) therapeut en voeling met de adoptiewereld, wil ik deze groepjes omkaderen om een veilige setting te garanderen.

De bedoeling is om deze groepjes gedurende een goed jaar te begeleiden en samen te praten, verbinding te voelen, moeilijkheden op een creatieve manier te bewerken. Daarna laat ik ze los … Ik hoop dat de band die ze tegen dan hebben opgebouwd stevig genoeg is om zonder begeleiding verder samen te komen. Ik blijf wel stand-by in het geval ze toch nog ondersteuning nodig hebben.

Meer informatie? Je kan Laetitia contacteren via verschillende kanalen, zowel voor de beeldende therapie als voor de praatgroepen:
- Website: www.laetitialebbe.be
- E-mail: info@laetitialebbe.be
- Telefoon: 0496/221552

Sinem Cakir is een hulpverlener op onze adoptiekaart. Zij werkt als familieopsteller en innerlijk kind therapeute in Aarschot. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Sinem. Vertel eens iets over jezelf en je praktijk?

Hallo, mijn naam is Sinem. Ik ben familieopsteller en innerlijk kind therapeute. In mijn praktijk help ik graag cliënten de balans in lichaam en geest te vinden door de vastzittende emoties opnieuw te laten stromen. Zo kan er meer ruimte voor verbinding zijn: met zichzelf, met anderen en met het leven.

Ik werk dus weinig op het cognitieve niveau, maar ik bied in elke sessie speciale aandacht aan de (emotionele) beleving en waarneming. Het emotionele lichaam is hét vertrekpunt van echte genezing. Met familieopstellingen en innerlijk kind therapie help ik cliënten de diepere, onbewuste lagen van hun persoonlijke vraag te bereiken en te verwerken.

Kan je iets meer vertellen over familieopstellingen?

We zijn elk individuen met een vrije wil, maar we zijn tegelijk onlosmakelijk verbonden met ons familiesysteem. We zijn verbonden met alle familieleden die er zijn en ooit zijn geweest, ook al hebben we ze niet gekend. Het bijzondere aan ons als mens is dat we uit blinde liefde en loyaliteit, vanuit het verlangen om bij onze familie te horen, zelfs de onverwerkte emoties van onze ouders of voorouders gaan meedragen. Door te kopiëren menen we soms onze familie te redden van een zwaar lot. Dit proces gebeurt onbewust, maar de gevolgen kunnen verstrekkend zijn.

Een familieopstelling is een psychotherapeutische techniek waarbij je familiesysteem aan het licht komt. Zo zie je niet alleen welke verstrikking met je ouders of voorouders je probleem veroorzaakt, maar ook de oplossing.

Wat kunnen familieopstellingen betekenen voor geadopteerden?

In het familiesysteem van een geadopteerde gebeurt er iets speciaals. Het ouderschap is van de biologische ouders doorgegeven aan de adoptieouders, maar een geadopteerde blijft wél even loyaal aan de biologische familie. Loyaliteit aan adoptieouders speelt ook tot op een bepaalde hoogte, maar bloedbanden zijn anders. Stel dat een geadopteerde niets weet over zijn familie van herkomst en geen herinneringen aan de biologische ouders heeft, dan toch gaat hij karakteristieken, talenten, patronen, … kopiëren uit zijn biologische familie en uitspelen in zijn eigen leven. Zo sterk is die loyaliteit!

Met een familieopstelling kan de geadopteerde elke persoonlijke vraag inbrengen. Op het einde van de opstelling kan de geadopteerde onder meer de band met de biologische ouders opnieuw voelen, de adoptieouders een juiste plek geven, vastzittende emoties laten stromen, en soms cultuur/land van herkomst integreren. De persoonlijke vraag wordt op die manier opgelost en zo kan een integratieproces beginnen.

Naast familieopsteller ben je ook innerlijk kind therapeute. Wat houdt innerlijk kind-werk in?

Onze baby-, kinder- en jeugdjaren zijn de meeste cruciale jaren die ons als mens vormen. Het kopieergedrag dat ik beschrijf bij familieopstellingen gebeurt in de periode. Wat we hebben gekregen en niet hebben gekregen toen we klein waren, bepaalt mede hoe we ons als volwassenen voelen en gedragen. Wanneer onze behoeften als kind niet worden gezien of verwaarloosd, of wanneer het hechtingsproces verstoord wordt (zoals bij adoptie vaak het geval is) ontwikkelen zich destructieve thema’s in het volwassen leven.

Allerlei verdedigingsmechanismen van ons lichaam en geest treden dan direct in werking om ons als kind te beschermen tegen die zware, onverteerbare emoties. Het nadeel is dat die mechanismen ons niet hebben geholpen de pijn te verwerken: we bevriezen hem en duwen hem weg ergens in een donker hoekje in het onderbewustzijn.

Met het innerlijk kind-werk gaan we terug in de tijd en gaan we contact maken met het kind in ons die onze hulp als volwassene nodig heeft. In het Engels heet dat reparenting. We halen in wat we hebben gemist en creëren opnieuw verbinding met onszelf. Trauma’s en leegtes uit de kinderjaren worden verwerkt. Met het innerlijk kind-werk gaat er eindelijk licht, liefde en warmte schijnen op dat donkere hoekje waar een klein kind schuilt en zoekt naar bescherming.

Je spreekt over destructieve thema’s in het volwassen leven die teruggaan tot het innerlijk kind in pijn. Over welke thema’s gaat dit?

De voornaamste thema’s die ik bij geadopteerden zie spelen en teruggaan tot het innerlijke kind, zijn: laag zelfbeeld en zelfwaarde, pleasing-gedrag, geen gebalanceerde, gezonde relaties kunnen vormen en behouden, eenzaamheid, depressie, zich nergens thuis kunnen voelen, chaotische emoties, woede-uitbarstingen, zelfmoordneigingen, …

Traumatische gebeurtenissen die aanleiding kunnen geven tot de voorgenoemde thema’s, zijn: hechtingsstoornis door het weggegeven of weggehaald worden, de manier waarop het kind is weggehaald (bv. mensenhandel, oorlog, …), verblijf in weeshuizen, trauma van de biologische ouders door het weggeven van een kind (geadopteerde kopieert dit dan uit loyaliteit), cultuurshock als de geadopteerde uit een ander land komt dan de adoptieouders, zware geschiedenis van het land van herkomst (bv. eenkindpolitiek van China, kastesysteem in India, vervolging van minderheden, …), destructieve adoptiefamilie (bv. dankbaar moeten zijn, zich moeten gedragen, voorbeeldkind zijn, geweld, misbruik, liefdeloosheid, leegte van adoptiefamilie vullen, geen innerlijk of uiterlijk contact mogen maken met biologische ouders, …).

Wat als je die gebeurtenissen uit je voorgeschiedenis niet kent? 

Voor een sessie zijn zowel feiten uit het persoonlijke leven als feiten van de biologische familie belangrijk. Niet alle geadopteerden kennen die feiten inderdaad, maar met weinig kan veel gebeuren. Ik werk altijd met wat zich in het hier en nu aandient. Soms presenteren de feiten zich vanzelf in een opstelling. Feiten van adoptieouders zijn tot op een bepaalde hoogte nodig, bijvoorbeeld als de geadopteerde door een adoptieouder misbruikt is of een adoptieouder op jonge leeftijd verloren is.

Met al deze ladingen en thema’s hou ik in mijn praktijk steeds rekening wanneer een geadopteerde langskomt. Stap voor stap gaan we dieper in de lagen kijken, zodat een loslating kan gebeuren en de cliënt helemaal bij zichzelf, in veiligheid, vrijheid en liefde kan komen.

Werk je ook met (kandidaat-)adoptieouders en eerste ouders?

Tot nu toe zijn enkel geadopteerden bij me terecht gekomen. Zij kunnen bij mij terecht om persoonlijke thema’s te behandelen. Individuele gesprekken kunnen ook gebeuren wanneer het gewenst is.

Adoptieouders zijn echter even welkom voor begeleiding rond opvoedingsvraagstukken en de eigen ontwikkeling als persoon en (adoptie)ouder. Ook mensen die graag willen adopteren, kunnen bij me terecht als ze een kritische zelfreflectie willen doen over hun redenen om te adopteren, zeker als ze internationaal willen adopteren. Als er namelijk een lading zit op de redenen, kan dit de band met het adoptiekind ernstig verstoren.

Bij geboorteouders staat het dragen van een zwaar lot centraal. Ik kan helpen in het verwerken van het traumatische van het doorgeven van ouderschap en verlies van kind. Ook kan ik aandacht besteden aan de band met adoptieouders. Wanneer die band harmonieus, gaat het kind zich ook veel beter en vrijer voelen.

Laatste vraag: wat is jouw link met adoptie?

Vanaf het begin van mijn praktijk in 2021 kwamen geadopteerden uit eigen beweging langs voor sessies. Ik herinner me dat mijn eerste cliënt een geadopteerde was. Ik heb me nooit geprofileerd als ‘adoptietherapeut’. Het gebeurde gewoon en ik vond het wel bijzonder. Ik heb graag geholpen daar waar ik kon helpen. Uiteindelijk is iedereen welkom.

Het thema adoptie heeft me sinds mijn zestiende ontzettend geboeid. Na wat te graven in mijn eigen familiesysteem was het blijkbaar niet zo een spontane, toevallige interesse. Ik heb namelijk ontdekt dat ik een aantal familieleden heb die zelf zijn geadopteerd of hebben geadopteerd. Het thema raakt mijn systeem persoonlijk, maar bleef voor lange tijd onbewust.

Ik ben Vlaamse met Turkse roots, grootgebracht in twee werelden. Ik heb me lang gescheurd gevoeld tussen twee landen, twee culturen, twee religies. Na een lang innerlijk proces heb ik uiteindelijk mijn balans daarin kunnen vinden en geef ik die balans graag door. Misschien voelen internationaal geadopteerden zich daarom ook meer begrepen in mijn praktijk.

Daarnaast heb ik me tijdens mijn studie sinologie aan de KU Leuven verdiept in de Chinese cultuur en Chinese adoptiewetten. Ondertussen ben ik ook uit grote interesse bekend met de Indische cultuur, religie en geschiedenis. Misschien mag ik stellen dat ik de Aziatische cultuur gewoon goed ken.

In de loop van mijn verdere studies in de wereldreligies, mijn carrière en het vele reizen, ben ik in aanraking gekomen met zovele culturen, religies en levenswijzen. Werkelijk alle kennis neem ik mee in mijn praktijk.

Meer informatie? Surf naar www.sinemcakir.com. Je kan Sinem contacteren via 0484 68 94 08 of info@sinemcakir.com. Je vindt Sinem ook op Facebook en Instagram.

Werner Storms is een psycholoog op onze adoptiekaart en werkt dikwijls rond trauma, rouw en verliesverwerking. Zowel kinderen, jongeren als volwassenen kunnen bij hem terecht.

Naast de ‘gewone’ gesprekken binnenskamers, gaat Werner met cliënten de natuur in, al dan niet samen met een van zijn honden. Zo kan op een speelse, meer natuurlijke manier - in het bos of op het strand - contact gelegd worden en gewerkt worden aan een gevoel van zelfwaarde en sociale vaardigheden. Wanneer spanningen en blokkades te groot of te vasthoudend blijken, kan er ook via energetisch lichaamswerk aan aarding, ontspanning, loslaten en verbinding gewerkt worden.

We vroegen Werner om zichzelf voor te stellen. Dat deed hij, als auteur zijnde, in een eigen tekst.

VASTE GROND

Houvast, basis, veiligheid.

Daar draait het om
als het leven moeilijk is.

Dat is zo bij elk van ons: warmte,
steun, begrip, het eens mogen zeggen,
maakt een heel verschil, zeker wanneer ons emmertje vol is.

Wanneer we in veiligheid en vertrouwen mogen ventileren, ontladen,
ons emmertje leegkappen, geraken we de stress en de lading kwijt
en komen we soms vanzelf wel weer op onze pootjes terecht.

Dat zijn de optimale omstandigheden.

Want soms is er niemand. Niemand die zelf rustig genoeg is
om oog en oor te hebben voor ons verhaal, om rust te bieden
en ons te helpen om weer houvast te vinden in onszelf.
Iedereen is druk bezig met het leven, met het hoofd
boven water houden, met leven, met overleven.

Soms krijg je je hoofd niet stilgelegd, soms raak je overspoeld,
je lichaam laat de spanning niet los. Als ons hoofd te vol zit,
moet de spanning weg kunnen, omlaag. Dan kan het helpen
om te bewegen, de natuur in, wandelen, lopen, sporten,
fysiek bezig zijn. Gronden, aarden, ontladen.
Al wat teveel is, wil eruit, weg...

Maar.

Wanneer wij als baby’tje, als klein manneke of klein meisje,
van thuis uit niet het houvast, niet die basis, niet die veiligheid
hebben gekregen die we zo nodig hadden om groot te worden, om
iemand te worden, om te worden wie we in ons hebben om te zijn,
is het niet altijd zo gemakkelijk om goed te aarden in de wereld.
En in jezelf. Om sterk en stevig op je benen te staan.
Je lichaam heeft spanning vastgehouden. Omdat er
niet altijd iemand was die ons vasthield, toen,
vroeger... We hebben niet veel vertrouwen,
dikwijls niet voldoende zelfvertrouwen...
Niet zoveel als we zouden willen...

Als kinderen, jongeren, mensen bij mij komen met hun overvolle emmer.
Ga ik graag wandelen, het bos in of het strand op, al dan niet de hond erbij.
We komen in contact met de natuur, en al stappend en vertellend,
komen we geleidelijk weer in contact met onszelf, gaandeweg
herwinnen we wat vertrouwen en zelfvertrouwen.

Of ik steek de kachel aan, we vertellen, kijkend naar de vlammen, dat helpt ook om weer de warmte van een ander, de energie en het vuur in onszelf te voelen.
De spanning zakt, ons hoofd kan leeglopen, onze blik verbreedt, we gaan
weer open, we fleuren op, we zien het allemaal wat beter zitten...
Stap voor stap, komen we een beetje meer thuis. Bij mekaar,
maar vooral in onszelf. We leren opnieuw wat aarden is.

Als zo’n wandelingen en gesprekken niet volstaan,
probeer ik meer lichaamsgericht te werken, energetisch,  
samen manieren zoeken waardoor het lichaam z’n muurtjes
kan afbouwen, wegen vinden om die diepe spanningen
wat losser te laten, wat vrijer te worden, op weg naar
de voorlopig beste versie van onszelf. Opbouwen.

De basis daarvoor is altijd: houvast.
Rust. Een veilig gevoel. Opnieuw.
Soms voor het eerst. Opnieuw
leren staan, er staan, hier, nu.
Geworteld in vaste grond.
In het diepste van jezelf.

Dan kan je stilstaan, stap voor stap, en
van daaruit, weer een stapje verder gaan. En nog een.
Maar ook je grenzen voelen, je grenzen aangeven: dit ben ik,
dit voel ik, dit ben ik en dat ben jij, samen een soort wij.
Veiliger, veerkrachtiger, stormen beter doorstaan.

Dan kan het leven nog zeer doen, maar kan je zeggen:
“Kijk eens, zie eens: dit ben ik, zie mij eens,
zie mij eens gaan...”

(c) Werner Storms

Meer informatie? Surf naar www.wernerstorms.be of neem contact op via info@wernerstorms.be of 0497 53 38 66. De praktijk is gelegen te Driftweg 69, 8420 De Haan.

Je vindt Werner ook op Facebook:

• Werner Storms – auteur
• Werner Storms – psycholoog voor groot en klein

Isabelle Desegher is een hulpverlener op onze adoptiekaart. Zij werkt als psycholoog en psychotherapeut in Gent. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Isabelle. Vertel eens iets over jezelf en je praktijk?

Sinds 2014 ben ik werkzaam als psycholoog en psychotherapeut in mijn praktijk Kaleidoscoop en Ruimte. Voorheen werkte ik enkele jaren als creatief therapeut in een Psychiatrisch Centrum en daarna gaf ik verschillende vormingen aan begeleiders in de kinderopvang. Het heeft me altijd gefascineerd om een stevig fundament te maken voor kinderen al van heel vroeg in hun ontwikkeling. Ik gaf les over gevoelige thema’s zoals diversiteit, verbindend opvoeden … en allerlei manieren om kinderen te prikkelen in hun creativiteit en zelfstandigheid (voorlezen, filosoferen, beeldend werken, drama …).

Hoewel ik niet vanaf het begin als hulverlener aan de slag ging, is de rode draad in mijn loopbaan altijd geweest: hoe kan je kinderen begrijpen en een stem geven? Hoe kan je creatief zijn met hen en hen op een andere manier taal geven? In mijn praktijk begeleid ik kinderen & jongeren, maar evengoed volwassenen en (hun) gezinnen. Ik werk daarbij niet alleen met het kind, maar betrek er altijd hun ouder(s)/verzorger(s) bij, want ik wil het niet overnemen. Ik wil hen net in hun eigen kracht (terug) zetten.

Wat is jouw link met adoptie?

Ik kwam voor het eerst in aanraking met adoptie door de voorbereidingscursus te volgen als kandidaat-adoptant. Ik vond het fantastisch om met mijn man na te denken over de thema’s die aan bod kwamen, waaronder je eigen geschiedenis, je eigen hechting en de verantwoordelijkheid die je opneemt als (adoptie)ouder. Later heb ik zelf creatieve vormingen gegeven voor Steunpunt Adoptie, waarbij ik traumasensitief werken en het systemische belangrijk vond.

In mijn praktijk kwam ik ondertussen met alle partijen van de adoptiedriehoek (en hun gezinssystemen) in aanraking: zowel kandidaat-adoptieouders en adoptieouders als jonge kinderen, adolescenten en volwassenen met een adoptie- en/of afstandsverhaal.

De laatste jaren volgde ik als psycholoog en psychotherapeut verschillende opleidingen in psychotraumatologie, complex trauma en dissociatie bij kinderen, EMDR bij zowel volwassenen als kinderen ... Hier zie ik ook een link met adoptie, want ik denk dat een traumasensitieve aanpak cruciaal is binnen het adoptiesensitief werken.

Kan je iets meer vertellen over hoe je te werk gaat?

Ik werk individueel, maar vooral systemisch. Dat wil zeggen met kinderen, ouders, koppels, gezinnen met diverse samenstellingen (waaronder adoptiegezinnen), gezinnen waar de kinderen al volwassen zijn ... Vroeger kwam een kind bij mij in therapie en bleven de ouders in de gang wachten, maar gaandeweg merkte ik dat het hele systeem rond het kind betrokken moet zijn, opdat het kind zich gesteund zou voelen. Ik ondervond dat je met ouders of andere zorgfiguren moet werken om de relatie tussen hen en het kind te verbeteren en dat zij beter kunnen afstemmen op hun kind als zij in hun kracht worden gezet. Soms werk ik dus zelfs niet met kinderen, maar enkel met de zorgfiguren.

Daarnaast probeer ik als beeldend therapeut het non-verbale, creatieve stuk te verweven, omdat dit zeer effectief is in traumawerk. Voor heel wat geadopteerden (en hun systemen) kan het een andere, makkelijkere of veiligere ingangspoort zijn. Ook voor adoptieouders kan het een medium zijn om zichzelf te stabiliseren, te reflecteren en te mentaliseren over zichzelf en anderen bij een hobbelig parcours.

Verder werk ik narratief: samen met de persoon exploreren we het persoonlijke verhaal dat ze zich over een situatie of probleem eigen hebben gemaakt en zoeken we naar rijkere verhalen die dichter aansluiten bij wat ze belangrijk vinden. De gedachte is dat als mensen opnieuw aansluiting vinden bij hun waarden en waar ze voor staan, ze zich vaak beter voelen doordat ze meer verbonden en betekenisvol in het leven staan.

Ik gebruik dus verschillende therapeutische invalshoeken. Vaak vullen ze elkaar aan en gaat het om een combinatie.

Kan je een voorbeeld geven in een adoptiespecifieke context?

Bij adoptie stel ik heel vaak voor om een levenslijn te maken. Om breed te exploreren en om overzicht te krijgen. Niet alleen speur ik naar allerlei hindernissen, maar meer nog wil ik onderzoeken welke veerkracht er schuilt in het voorbij gaan aan vaak heel lastige situaties of periodes.

Die levenslijn kan gevisualiseerd worden door een touw of lint te ontrollen, maar het kan bijvoorbeeld ook worden getekend of in symbolen verbeeld worden in de zandbak. Vervolgens kunnen er langs die levenslijn bloemen en stenen gelegd worden, waarbij de bloemen symbool staan voor positieve gebeurtenissen en de stenen voor moeilijke, lastige momenten. Bij kinderen werk ik minder vaak met bloemen en stenen, maar eerder met foto’s waarbij ze dingen kunnen schrijven of tekeningen kunnen maken. Bij heel jonge kinderen laat ik verzorgers, vaak de adoptieouder(s), het verhaal vertellen. Af en toe werk ik hier al met bilaterale stimulatie om eventuele trauma’s te verwerken.

Door aan je levenslijn te werken en zicht te krijgen op het volledig geheel, krijg je een rijker verhaal over jezelf en wat er met je is gebeurd. Je bent méér dan alleen je trauma of adoptie. Het geeft een bredere kijk die gedeeld kan worden met belangrijke personen in je leven, waardoor die ook weer een nieuwe kijk krijgen.

De levenslijn begint niet vanaf de geboorte. Ook de negen maanden daarvoor zijn belangrijk, maar dikwijls is daar bij adoptie niets of nauwelijks iets over geweten. Wat doen we daarmee? En wat doen we met alle andere ontbrekende stukken die er altijd zijn bij adoptie? Ondertussen leerde ik dat je daar binnen traumaverwerking mee aan de slag kan gaan. Soms praten we over de ontbrekende stukken of de prenatale of preverbale periode (“we weten niet wat er toen exact gebeurd is, maar hoe stel je je het jezelf voor toen…”) en merk je dat mensen heel stil en teruggetrokken worden. Hun lichaam reageert, maar niemand weet precies waarom. In dat geval kan EMDR-therapie helpen om onderliggend (vroegkinderlijk) trauma te verwerken.

Eerder vertelde je dat je het creatieve stuk probeert te verweven in je therapie. Kan je ook bij jou terecht als je niet creatief bent?

Ja hoor, sommige mensen hebben geen zin in creatieve therapie en dat is helemaal oké. Zelf vind ik het een fijn medium om positiviteit en hoop te vinden. Vaak denken mensen dat ze niet creatief zijn en staan ze versteld van hun eigen talenten als ze creatief aan de slag gaan.

Meer informatie? Surf naar www.praktijkkaleidoscoop.be of www.ruimte.gent. Je kan Isabelle contacteren via 0474 21 85 81 of info@praktijkkaleidoscoop.be.

PAika (Psychiatrische Afdeling voor infants, kinderen en adolescenten) van UZ Brussel staat al jarenlang op onze adoptiekaart. Enkele maanden geleden richtte PAika een specifiek Zorgpad rond Trauma, Hechting & Dissociatie op. Wij spraken met Katrien Vanfraussen (klinisch psychologe en psychotraumatologe) en dr. Edward Campforts (kinder- en jeugdpsychiater, psychotherapeut en diensthoofd kinderpsychiatrie) van UZ Brussel over het Zorgpad.

Hoe en voor wie kwam het Zorgpad rond Trauma, Hechting & Dissociatie tot stand?

Katrien: Binnen PAika begeleiden wij al langer adoptiegezinnen. Vaak gaat het om geadopteerde kinderen/jongeren en hun ouders die er binnen de hulpverlening al lange trajecten op hebben zitten en waar er al meerdere diagnoses zijn gesteld zoals Gilles de la Tourette, ADHD, ODD … maar waarbij soms aan een aantal zaken voorbijgegaan wordt, zoals de pre-verbale geschiedenis van adoptiekinderen en de blijvende impact daarvan op hun verdere functioneren.

Er is soms te weinig aandacht voor het veelzijdige gezicht van complex trauma, ook wel hechtings- of ontwikkelingstrauma genoemd. Het gaat dan om de impact van ingrijpende gebeurtenissen in de ouder-kindrelatie, meestal op zeer jonge leeftijd, de breuk met een ouder die niet kon/mocht/wou zorgen voor het kind, de vele wissels in zorgfiguren die hierop volgden ...

De latere impact hiervan kan zich uiten in heel diverse symptomen. Het kan dan lijken dat het functioneren van dit kind aan meerdere diagnoses beantwoordt, die samen toch niet de volledige lading dekken als de impact van deze gebeurtenissen niet wordt meegenomen in het verhaal. We merken dat bepaalde trauma-gerelateerde fenomenen vaak verkeerd geïnterpreteerd of over het hoofd gezien worden. We denken dan vooral aan de dissociatieve overlevingsmechanismen die een kind/jongere in het verleden ontwikkeld heeft en nog steeds blijft inzetten.

Wat de behandeling betreft, merken we dat niet iedereen over de nodige specialisatie beschikt om met vroegkinderlijke trauma aan de slag te gaan. Het Zorgpad wil hier een rol in opnemen. Traumatherapie, zoals we die kennen bij volwassenen of voor enkelvoudig trauma kan niet zomaar voor deze kinderen/jongeren ingezet worden. Zo zijn reguliere behandeltherapieën, zoals gesprekstherapie, vaak niet voldoende bij deze vorm van trauma.

Uit neurobiologisch onderzoek weten we dat de effecten van overspoelende gebeurtenissen zich vooral in het lichaam laten voelen. Bessel Van der Kolks laatste boek heet niet toevallig The body keeps the score. Werken met de taal van het lichaam is dan ook een noodzakelijk onderdeel, vooral omdat het bij dit type trauma vaak om pre-verbale gebeurtenissen gaat. Lichaamsgerichte interventies vormen dan ook een wezenlijk onderdeel van traumatherapie. We putten hiervoor uit verschillende lichaamsgerichte modellen. Verder bieden wij ook specifieke behandelvormen aan zoals Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), aangepast aan kinderen. Ook werken met dissociatieve symptomen vraagt om een welbepaalde aanpak.

Bovenstaande expertise hebben we doorheen de jaren opgebouwd en die willen we nu verder uitdragen. Vandaar dat we het Zorgpad rond Trauma, Hechting en Dissociatie in het leven geroepen hebben. We willen vooral die adoptiegezinnen ondersteunen die al meerdere hulpverleners gezien hebben, maar voor wie de hulpverlening, diagnoses en/of medicamenteuze behandelingen tot dan toe nog niet helemaal toereikend zijn geweest. We bekijken dan eerst of en hoe wij hen kunnen ondersteunen.

Wie zet zijn schouders onder het Zorgpad?

Edward: We hebben een kernteam van psychologen, therapeuten, kinder- en jeugdpsychiaters en arts-specialisten in opleiding die geschoold zijn en worden in traumasensitieve assessment en begeleiding en de consultaties met geadopteerde kinderen/jongeren en hun gezinnen op zich nemen.

Wat houdt het Zorgpad concreet in?

Edward: Het Zorgpad rond Trauma, Hechting en Dissociatie bestaat uit verschillende luiken.

Eerst en vooral is er een klinisch luik: traumasensitieve diagnostiek (verkennende fase) en behandeling (verdiepende fase). We proberen tijdens een eerste fase, de verkennende fase, vanuit deze invalshoek zicht te krijgen op het unieke intra- en interpersoonlijke functioneren van elk kind/jongere en diens zorgcontext en de impact van trauma hierop. We koppelen dit dan terug naar ouders en kinderen/jongeren zodat er een gedeelde traumataal kan ontstaan. We leggen uit dat de symptomen samengaan met overlevingsresponsen waarbij het autonoom zenuwstelsel het gedrag sterk gaat bepalen. De effecten van trauma op emoties, gedrag en relaties worden toegelicht. Dat is vaak heel verhelderend, zowel voor de kinderen/jongeren als voor hun ouders. Psycho-educatie maakt dus integraal deel van onze aanpak.

De tweede fase, de verdiepende fase, vormt de opstart van een geïntegreerde therapeutische behandeling. Binnen deze behandelingsfase werken we met diepgaande psycho-educatie, het versterken van arousal-/emotieregulatie en de integratie van traumatische herinneringen. Zoals eerder aangegeven, vertrekken we hiervoor vanuit specifieke traumageoriënteerde behandelkaders.

Voor een beperkt aantal gezinnen kan deze traumabehandeling binnen onze eigen setting aangeboden worden. Anderen worden hiervoor doorverwezen. Momenteel zijn we de uitbouw van een netwerk van psychiaters, psychologen en therapeuten, gespecialiseerd in trauma, nog volop aan het exploreren. Daarnaast kan er in het klinische luik voor een eerder coördinerende rol geopteerd worden. Wanneer het kind en diens context reeds een netwerk van externe therapeuten en hulpverleners rondom hen hebben, is het niet de bedoeling om de hulp over te nemen. In zo’n situatie nemen we bijvoorbeeld deel aan rondetafelgesprekken om onze expertise rond complex trauma binnen te brengen en alle aanwezige kennis te integreren.

Bij sommige gezinnen, die we al een aantal jaren kennen, bestaat de coördinatie meer uit het fungeren als blijvend aanspreekpunt. Telkens wanneer er een nieuwe hulpvraag is, wanneer zij opnieuw vastlopen of graag even stilstaan bij waar ze nu staan, zitten we samen en bekijken opnieuw wat er nodig is. We zoeken dan mee naar wat op dat moment ondersteunend voor hen kan zijn, bij ons of elders. We merken dat die vorm van coördinatie voor die gezinnen wel een houvast biedt.

Een tweede luik omvat supervisie, opleiding en vorming. Organisaties kunnen ons dus inschakelen om bijvoorbeeld een workshop te geven of deel te nemen aan een teamvergadering en bepaalde casussen met een traumabril mee te bekijken. We hebben ook de ambitie om op termijn wetenschappelijk onderzoek te doen.

Waarom is zo’n traumasensitief netwerk belangrijk?

Katrien: Voor gezinnen is het vaak niet haalbaar om bij ons een langdurig traject te lopen, omdat ze niet in de regio wonen. In dat geval willen we de mogelijkheid hebben om door te verwijzen naar collega-hulpverleners die kennis hebben van trauma, hechting en dissociatie, zodat kinderen/jongeren en hun ouders dichter bij huis passende hulp kunnen krijgen.

Voor kinderen die een langer hulpverleningstraject nodig hebben, werken we graag samen met een therapeut die stabiliteit kan bieden en waar wij dan gerichte traumaverwerking aan toevoegen.

Door samen te werken met scholen, Centra voor Leerlingenbegeleiding en andere hulpverleningsorganisaties willen we traumasensitief werken, stimuleren en zelf ook geïnspireerd worden door onze partners.

Hoe kan men contact opnemen met jullie?

Edward: Adoptiegezinnen die zich per e-mail aanmelden voor ons Zorgpad proberen wij zo snel mogelijk te zien door middel van een online intakegesprek. Hierin kan een verder traject afgesproken worden en krijgen ouders zicht op het tijdsverloop van dit traject en de eventuele wachttijd.

Aanmeldingen of vragen voor het Zorgpad rond Trauma, Hechting & Dissociatie kunnen verstuurd worden naar zorgpadtrauma@uzbrussel.be.

Katrien Bruneel is een therapeut op onze adoptiekaart. Ze is werkzaam in Oostende en Knesselare. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Katrien. Je staat al enkele jaren op onze adoptiekaart. Vertel eens iets over jezelf? Wat is jouw link met adoptie?

Habari (Swahili voor ‘hallo’), mijn naam is Katrien en ik ben de trotse mama van onze adoptietweeling. Ik werk al 15 jaar in de geestelijke gezondheidszorg waar ik als therapeut aan de slag ga met mensen met diverse hulpvragen. Sinds 2013 werk ik ook als zelfstandig (kinder- en jongeren)psychotherapeut en DGT (Dialectische Gedragstherapie)-coach waar ik zowel het verbale als non-verbale als complementaire talen hanteer.

Vanuit het werken met verschillende doelgroepen heb ik me gaandeweg verdiept in vroegkinderlijke en chronische traumatisering en EMDR. Daarnaast kreeg ik er, vanuit mijn eigen ervaring als wensouder, een missie bij: een betere psychosociale ondersteuning voor mensen met een kinderwens wiens grootste droom (nog) niet in vervulling is gegaan.

Wie kan er bij jou terecht? En waarvoor?

Alle partijen van de adoptiedriehoek kunnen bij mij terecht. Aanvankelijk zag ik vooral wensouders, maar hoe meer ik me ging verdiepen in de wereld van psychotrauma en hechting, hoe meer ik in contact kwam met verhalen van de andere partijen in de adoptiedriehoek. Vaak zijn die niet zo rooskleurig als velen zich voorstellen. Iedereen heeft met verlies en rouw te maken of er is mogelijk zelfs sprake van psychotrauma. Ik zag dus ook al wel wat (volwassenen) geadopteerden in dit kader. En ik kan me, als donorkind, zelf heel goed voorstellen wat het is om (één van) je biologische ouders niet te kennen.

Concreet kunnen adoptiekinderen en volwassen geadopteerden bij mij(n team) terecht om samen op verhaal te komen, hun verhaal te reconstrueren, aan te vullen met informatie indien gewenst, maar ook om bijvoorbeeld relaties te herstellen bij contactbreuken, leren omgaan met emoties horende bij het adoptieverhaal, maken van levensboeken, verwerking van trauma en natuurlijk ook voor andere niet-adoptiegerelateerde vragen, want die zijn er ook.

Afstandsouders kunnen beroep doen op onze expertise om stil te staan bij hun verlieservaring en hen eventueel in contact te brengen met de nodige diensten en andere hulpverleners om samen de zoektocht te starten.

Wensouders kunnen samen een trajectbegeleiding opstarten. Hierbij wil ik hen de nodige ruimte gunnen om niet-medisch te reflecteren over hun kinderwens en die zo te verhelderen. Door het aanreiken van kapstokken die helpen bij het keuzeproces kunnen wensouders goed geïnformeerd en voorbereid instromen in hun traject naar keuze. Ook voor wie uiteindelijk (definitief) ongewenst kinderloos verder moet, is er een traject mogelijk waar we stilstaan bij de vraag hoe zinvol in het leven te staan.

Ik heb gemerkt dat adoptiebetrokkenen spontaan de weg vinden naar mij, een hulpverlener die ‘iets’ met adoptie te maken heeft. Maar ik moet zeggen dat bij alle drie de partijen vaak samenwerking met andere diensten aangewezen is voor het vinden van juiste informatie, het inlezen van dossiers, reisvoorbereiding voor vb. rootsreizen. We werken dan ook graag samen met deze diensten. Niemand heeft de waarheid in pacht, dus samen de puzzel trachten te leggen kan heel waardevol zijn. Ook lotgenotencontact is heel belangrijk. Hier zou nog meer aandacht aan besteed mogen worden.

Hoe ga je te werk?

Ik ga zowel met het verstand, de emoties als het lichaam aan de slag. Ik ben ervan overtuigd dat we allemaal kunnen groeien door terug te keren naar de eenvoud van de diepmenselijke verbinding. Vanuit deze stevige en levensnoodzakelijk basis kunnen we terug met vertrouwen in het leven staan. Ik neem cliënten dan ook graag mee langs het pad van groei in verbinding.

Samen kijken we naar waar de behoeften van de cliënt liggen, hoe die mogelijks zijn ondergesneeuwd, maar ook hoe we die drijvende krachten, talenten en interesses terug kunnen aanwakkeren. De antwoorden zijn er, maar liggen verscholen in het lichaam. Het ‘samen’ kan vele invullingen krijgen. Zo werk ik met kinderen zowel individueel als met ouder- en gezinsgesprekken. Ook volwassenen kunnen belangrijke derden meebrengen tijdens het therapieproces.

Hoe dan ook zoeken we een passende taal om op weg te gaan. Mensen die psychotrauma meemaakten, hebben vaak het gevoel dat woorden tekortschieten: er is geen taal voor het onzegbare. Daarom ben ik blij om naast psychotherapeute ook beeldend therapeute te zijn. Het onuitspreekbare wordt dan vaak aangevuld met één van ons krachtigste instrumenten: onze verbeelding. Ik geloof in wat Albert Einstein zo mooi verwoordde: ‘Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal.’

Hoe kijk je naar je dubbele rol als therapeut en ervaringsdeskundige in adoptie?

Ik ben inderdaad zelf adoptiemama. We zijn en blijven ons heel bewust van het feit dat er ouders gezocht worden voor kinderen en niet omgekeerd. Het is dan ook een absolute must om als adoptieouder stil te staan bij je rol als opvoeder, opvoedkundige taken en kwaliteiten. Onze kinderen leven in een dubbele realiteit: ze zijn gewoon kind, maar toch ook - vaak wisselend in periodes - wat minder zorgeloos dan het doorsnee kind. Stel je ouderschapskwaliteiten dan ook geregeld in vraag, zou ik durven zeggen. Dat geldt voor iedere ouder, maar nog meer voor ons. Die realiteit wil en kan ik zeker aan wensouders meegeven.

Ik merk dat ook geadopteerden waarderen dat niet alles verheerlijkt wordt. Nuance is belangrijk: noch de idyllische plaatjes noch de negatieve berichtgeving in de media zijn dé realiteit. Oor hebben voor alle noden en verzuchtingen is wat telt. Niet: ‘wat vind je?’, maar ook: ‘wat weet je en wat voel je?’ Wat leert het verleden ons over verbeterpunten voor de toekomst? Dus niet blijven vallen over dezelfde stenen uit het verleden, maar die kunnen opruimen en zorg dragen voor diegenen die wel gestruikeld zijn. 

En last but not least, ik ben zelf donorkind. Ik durf dus heel eerlijk te stellen dat ik niet te veel vanuit één perspectief praat. Ervaringsdeskundige zijn op dit vlak maakt me kwetsbaar en krachtig tegelijk. Ik haal de emoties niet uit een boekje, maar vanuit mijn eigen levensbagage, al zal ik dat nooit laten doorwegen. Mensen zitten met hun eigen verhaal op mijn sofa en dan doet mijn verhaal er niet toe.

Hoe kan men jou contacteren?

Je kan me vinden in zowel Het Logohuis in Oostende als in mijn eigen praktijk Oeboentoe in Knesselare. Werken in twee provincies en op de grens heeft zijn voordelen. Ik zie bijvoorbeeld ook wel eens Nederlandse mensen. Ik voorzie dagelijks een beluurtje en wie me contacteert via welke weg dan ook (telefoon, sms, mail, Messenger of WhatsApp van de praktijk) krijgt met uitzondering van verlof en/of ziekte altijd binnen de 48 uur antwoord.

Surf naar www.oeboentoe.be of contacteer Katrien via katrien@oeboentoe.be of 0468/166 113. Je kan ook terecht op www.het-logohuis.be.

Veerle De Brandt is een oudercoach op onze adoptiekaart en heeft een groepspraktijk in Gent. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Veerle. Vertel eens iets over jezelf en je praktijk?

In 2020 heb ik Eigenwijs opgericht, een coachingspraktijk voor ouders. Ondertussen is Eigenwijs uitgegroeid tot een groepspraktijk waar ik samenwerk met een psychotherapeut en bewegingscoach/therapeut om gezinnen nog beter te ondersteunen.

Mijn drijfveer is altijd geweest om kinderen vooruit te helpen. Ik ben tien jaar zorgcoördinator geweest in het basisonderwijs. Daar merkte ik dat je een kind maximaal vooruit kan helpen als je ook aan de slag gaat met de volwassenen rondom het kind, zoals leerkrachten en ouders. Als je ouders of leerkrachten versterkt in functie van één kind, maak je hen ook sterker voor de andere kinderen in het gezin of de klas. Zij groeien persoonlijk en geven vervolgens zaken door aan hun eigen peers, ouders, vrienden, collega’s, familie … Ik besloot daarom om in mijn praktijk met ouders te werken, maar in functie van de kinderen en het hele gezin.

Coaching ken ik vanuit mijn ervaring binnen het onderwijs. Na een korte vooropleiding volgde ik het postgraduaat Coaching aan de HoGent. Ik vind coaching een hele fijne manier van werken. Het werkt heel goed om vooruitgang te krijgen in doelen die voor mensen belangrijk zijn. De match tussen werken met ouders en coaching heeft geleid tot Eigenwijs.

Wat is jouw link met adoptie?

Door mijn eigen situatie kwam ik in aanraking met adoptie en alle thema’s en organisaties die daarmee te maken hebben.

Mijn man en ik hebben ondertussen drie kinderen, maar nog voor de geboorte van ons eerste kind hebben wij ons aangemeld voor adoptie. Ik kan moeilijk definiëren van waaruit, maar voor ons klopte het om in ons gezin niet enkel biologisch eigen kinderen te hebben. Net op het moment dat wij konden adopteren, bleek ik zwanger te zijn van ons derde kind.

Ik ben geen expert of ervaringsdeskundige van de hoogste plank, maar door meer dan tien jaar bezig te zijn met adoptie, soms in meer en soms in mindere mate, is het een levendig thema geworden in mijn leven en zijn. Redelijk recent hebben we de adoptieprocedure stopgezet, want met drie kinderen voelt ons gezin compleet, maar ik ben en blijf alert en sensitief voor het thema adoptie.

Wie kan bij jou terecht?

Zoals gezegd, werk ik enkel met ouders, maar dat gaat vrij ruim, want elke ouder is welkom ongeacht de leeftijd van het kind en de manier waarop het ouderschap tot stand komt of kwam. Sommige cliënten hebben (nog) geen kinderen, maar voelen zich al ouder en zijn daarmee bezig. Andere cliënten hebben kinderen die zelf al kinderen hebben.

Ik merk dat ouders die bij mij komen vaak al weken, maanden of soms nog langer met hun probleem zitten. Dikwijls zijn het ondernemende mensen die al veel zelf gelezen en uitgeprobeerd hebben. Adoptieouders in het bijzonder zijn niet zonder informatie, integendeel, maar juist de veelheid aan informatie, tips en adviezen zorgen ervoor dat ze wat verdwaald raken. Coaching is dan een goede tactiek om hen hun eigen pad te helpen zoeken.

Met welk type van vragen komen ouders bij jou?

In heel grote lijnen gaan vragen vaak over wat het ouderschap doet met jezelf en/of je partner. Een ander deel van de vragen zijn eerder opvoedkundig waarbij er zaken scheef gelopen zijn in de gezinsdynamiek. Ik merk dat mensen dikwijls met concrete opvoedkundige vragen komen, maar dat het onderliggend gaat om dat eerste deel. De twee staan dus zeker niet los van elkaar.

Specifiek in de adoptiecontext heb ik al adoptieouders begeleid wiens kinderen worstelen op emotioneel vlak en daardoor zogenaamd ‘moeilijk’ gedrag stellen dat belastend is voor het kind zelf, de ouders en het gezin. Een vraag die daar vaak bijkomt, is: is dit gelinkt aan adoptie of niet? Sommige ouders vragen zich af hoe ze best handelen rekening houdend met de context en het achterliggend verhaal van de kinderen. Bij andere ouders is het juist van belang om hen die gevoeligheid van adoptie bij te brengen. Ik begeleid adoptieouders die dachten en voelden goed bezig te zijn, maar wiens band met het kind plots onder druk lijkt te staan. Of omgekeerd: adoptieouders die een moeilijke start kennen en daarbij ondersteuning zoeken.

Hoe ga je tewerk?

Ik start met een gratis kennismakingsgesprek, zodat mensen kunnen inschatten of mijn manier van werken hen zal liggen of niet. Zelf kan ik op die manier aftasten of de vraag waarmee men komt een coachbare vraag is of eerder een vraag naar therapie of een cursus. Indien nodig kan ik dan doorverwijzen. Ik merk dat zo’n kennismakingsgesprek mensen op hun gemak stelt. Er is nog een vrijblijvendheid, maar ze kunnen hun verhaal al eens vertellen en er worden al wat dingen duidelijk.

Binnen coaching is het de bedoeling om verandering teweeg te brengen in de richting van een doel. Soms is het moeilijk om dat doel duidelijk te krijgen en moeten we eerst daarrond werken. De weg ernaartoe is vervolgens altijd hard werken. Zoeken, proberen en uittesten wat al dan niet lukt of zelfs helemaal mislukt. Ouders moeten thuis aan de slag gaan en dat vraagt engagement. Het is niet voldoende om er alleen bij mij tijdens de sessies mee bezig te zijn.

Mensen kunnen alleen of met meerdere komen. Zo zijn er samengestelde gezinnen waarbij de nieuwe partner meekomt. Samen komen is geen must, maar ik voel er wel de meerwaarde van, want eens je tot een concreet idee komt, heb je meteen die gezamenlijkheid waarmee je naar huis gaat.

Naast een individueel aanbod hebben we bij Eigenwijs een groepsaanbod waarbij maximum vier gezinnen een vaste reeks van vier sessies volgen. In elk van de vier sessies komt één van de gezinnen met hun situatie aan bod. Onderling wordt daarover vervolgens uitgewisseld. Vaak werkt dat heel inspirerend en is het al gauw duidelijk dat ouders gelijkaardige, achterliggende vragen hebben. Sommige ouders vinden het fijn om zo te leren in een kleine, veilige groep. Voor anderen is het net een drempel dat er anderen bijzijn en die vinden eerder hun gading in een individueel traject.

De praktijk van Veerle is gelegen in op de Oude Houtlei 82 in Gent. Je kan Veerle contacteren via +32 (0) 487 90 77 27 of veerle@eigen-wijs.be. Meer informatie vind je op www.eigen-wijs.be.

Katlijne Wissels van De Lotusbron is een hulpverlener op onze adoptiekaart. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Katlijne. Vertel eens iets over jezelf en je praktijk?

Ik ben Katlijne, 51 jaar. Sinds een vijftal jaar heb ik een eigen praktijk ‘De Lotusbron’ waar ik kinderen, jongeren en volwassenen psychosociaal begeleid.

Ik heb altijd geweten dat ik met mensen wou werken en dat is ook wel mijn ding gebleken. Van opleiding ben ik maatschappelijk assistent. Ik heb lang als opvoeder gewerkt in instellingen en voorzieningen waar kinderen geplaatst waren door de jeugdrechtbank. Dat deed ik graag, maar omdat ik diepgaander en meer één-op-één wilde werken, maakte ik veertien jaar geleden de overstap naar thuisbegeleider voor gezinnen met kinderen met een gedrags- en/of emotionele stoornis.

Mijn focus als thuisbegeleider ligt op pedagogische ondersteuning van de ouders. Ik haal daar veel voldoening uit, maar enkel rond het pedagogische mogen werken is ook beperkend. Tijdens begeleidingen bots je al snel op rugzakjes, vaak traumagerelateerd, zowel van ouders als kinderen, die soms de basis vormen van de diagnoses die gegeven worden zoals ASS of ADHD. Vanuit mijn fascinatie in de mens en de wil om dieper in te gaan op de kern of oorzaak van het probleem ben ik daarom mijn eigen praktijk gestart.

Wat is jouw link met adoptie?

Ik ben geadopteerd uit Zuid-Korea toen ik 6 jaar was. Ik heb nog heel wat herinneringen aan Zuid-Korea. Voor mij is dat goed geweest, want daardoor ken ik de reden van mijn adoptie. Ik denk dat ik me anders heel veel vragen had gesteld.

Ik kwam in een gezin terecht waar er nog een biologische zoon was en een adoptiezoon uit Zuid-Korea. Met mijn adoptiemoeder had ik niet zo’n goede band. Dat maakte dat ik een hele heftige puberteit heb gehad. Ik was heel hard op zoek naar: wie ben ik, wat kan ik goed? Daarop terugkijkend was het een erg moeilijke periode waarin ik mezelf helemaal kwijt was.

Wie kan er waarvoor bij jou terecht? En hoe ga je tewerk?

Zowel ouders die pedagogische vragen hebben als kinderen, jongeren en volwassenen die het emotioneel moeilijk hebben, in de knoop liggen met zichzelf of een trauma hebben, kunnen bij mij terecht. Daarbij werk ik steeds op maat: wie zit er voor mij, wat heeft die persoon nodig en welke methodiek kan passen? Doorheen de jaren verdiepte ik mij in verschillende methodieken waaronder creatieve coaching, familieopstellingen en brainspotting.

Het hangt af van het thema, maar het nonverbale, lichamelijke, creatieve stuk heeft zeker zijn waarde en wordt soms nog te weinig ingezet, denk ik. Wanneer het bijvoorbeeld gaat over gevoelens of rouwverwerking werk ik vaak beeldend. Dan vraag ik aan cliënten om te tekenen, schilderen of te werken met klei. Dat is niet schools of prestatiegericht, want het gaat er helemaal niet om dat zij een prachtig kunstwerk maken. Wel gaat het om de beleving van dat wat binnenin zit naar buiten te laten komen, het uitdrukking geven aan wat er binnenin leeft. Dat is vaak minder bedreigend dan de vraag: “Hoe voel je je?” Soms komt er veel weerstand tegen zo’n creatieve opdracht, maar dat mag er zijn. Die weerstand heeft een functie en dan proberen we te achterhalen welke functie precies is.

Van trauma weet men ondertussen dat het niet verbaal op te lossen is, omdat trauma zich op een ander hersengedeelte bevindt dan het verbale hersendeel. Een therapievorm die ik gebruik bij trauma is brainspotting. Bij brainspotting ondersteun je je cliënt door diens oogstand bij de gedachte aan een emotionele of traumatische gebeurtenis vast te houden op een plek die activerend of juist kalmerend werkt op het lichaam. Per sessie kan er rond een ander thema gewerkt worden, waardoor het een flexibele therapievorm is.

Je werkt ook met individuele familieopstellingen. Kan je daarover iets vertellen?

Familieopstellingen maken rollen, posities en onderlinge verhoudingen duidelijk. Ze helpen om ieder terug op zijn eigen plekje te zetten.

Als cliënten het gevoel hebben dat ze al zo veel geprobeerd hebben, al zoveel therapieën gedaan hebben en toch niet verder geraken, zet ik vaak familieopstellingen in. Want dat wil zeggen dat er gezinsdynamisch iets is, dat je mogelijks dingen op jou neemt die niet van jou zijn. Zo kunnen familieopstellingen nuttig zijn als er in de ouder-kindrelatie sprake was van parentificatie, waar kinderen te veel zorgen en lasten van hun ouders zijn gaan dragen en daarvoor een prijs betaalden.

Daarnaast werken familieopstellingen het best als er een prangende vraag is, iets waar je al lang mee zit of aan wil werken. Bijvoorbeeld: waarom is het moeilijk voor mij om intieme relaties aan te gaan? Waarom heb ik altijd het gevoel dat ik hier niet thuishoor? Met die laatste vraag heb ik lang zelf rondgelopen en familieopstellingen hebben me daarin heel erg geholpen.

Is er nog iets dat je graag wil delen?

Aan adoptieouders wil ik graag meegeven dat ze niet alleen een kind adopteren, maar ook de wortels van het kind. Kinderen zijn loyaal aan hun biologische ouders, want zij hebben van hen het leven gekregen. Daarnaast worden kinderen loyaal aan hun adoptieouders door de zorg die zij van hen krijgen. De ene band is natuurlijk gegeven, de andere is verworven. Ik merk dat adoptieouders soms vrezen dat het kind niet meer loyaal zal zijn aan hen als het ook loyaliteit uit naar zijn biologische ouders. Maar het is geen of-of verhaal, wel een en-en. Een kind moet hierover vrij kunnen praten, want anders zet het zich onderhuids verder.

Geadopteerden zou ik aanraden om vroeg of laat toch eens het land van herkomst te bezoeken. Door terug te gaan, open je de mogelijkheid om jezelf beter te kennen en puzzelstukjes in elkaar te laten vallen. Dat kan een moeilijk, maar ook heel mooi proces zijn.

Je kan Katlijne contacteren via 0499/10.29.58 of delotusbron@telenet.be. De Lotusbron bevindt zich in de Clara Snellingsstraat 80 in Deurne. Meer informatie via www.delotusbron.be.

Tara Mergeay is een adoptiecoach op onze adoptiekaart. We stellen haar graag aan je voor.

Dag Tara. Vertel eens iets over je praktijk? Welke link is er met adoptie?

Als adoptiecoach hoor ik wel vaker volgende vragen: “Waarom ben je een adoptiecoach? Wat doe je nu precies?”

Ik ben zelf geadopteerd uit India. Als ervaringsdeskundige merkte ik op dat hoe er vandaag gekeken wordt naar adoptie veel te maken heeft met hoe adoptie de voorbije jaren in beeld werd gebracht. Dat is vaak ofwel rooskleurig of bitterzwart, met weinig ruimte voor nuances. Op verschillende mediakanalen zien mensen dezelfde schrijnende beelden van arme kinderen op straat in schrijnende omstandigheden (oorlog, armoede, natuurrampen,…). Mensen concluderen dan weleens: “als wij zelf geen kinderen kunnen krijgen, dan kunnen wij een ander kindje wel een beter leven geven.” In vele ogen de ideale motivatie om te adopteren. En het lijkt een ideale uitkomst voor alle partijen, toch? De vraag is: is dit beeld correct? En is het wel zo ideaal?

Bij adoptie zijn er veel betrokkenen (geadopteerde(n), biologische ouder(s), (kandidaat-)adoptieouder(s)). Daarom kan je niet zo makkelijk vanuit één bril naar adoptie kijken. Toch is dat vandaag nog vaak het geval. Ik ben ervan overtuigd dat de samenleving een meer realistisch beeld zou moeten krijgen van adoptie, zodat (kandidaat-)adoptieouders het hele proces met meer realistische verwachtingen ingaan. Als adoptiecoach hoop ik mijn steentje bij te dragen aan dat realistischere beeld.

Wie kan er bij jou terecht?

Mijn praktijk is gelegen in Leuven centrum.  Het is een warme praktijk voor iedereen in Vlaanderen die met het thema adoptie te maken heeft. Ik bied een luisterend oor aan geadopteerden met identiteitsvragen, biologische ouders met vragen omtrent hun kind en hun verwerkingsproces, alsook aan (kandidaat-)adoptieouders met opvoedkundige vragen. Ik ga uit van het idee dat elke adoptie een uniek verhaal vertelt. In mijn coaching combineer ik theoretische sessies met openhartige gesprekken. Elke sessie is op maat gemaakt.

Op dit moment zie ik in mijn praktijk vooral kandidaat-adoptieouders die de adoptieprocedure al hebben gestart of willen starten. De meeste kandidaten hebben vragen over het maatschappelijk onderzoek. Vaak weten ze niet goed wat ze tijdens zo’n gesprek mogen zeggen. Daar begeleid ik hen dan in.

Hoe ga je te werk?

Eerst en vooral creëer ik een veilige omgeving waar je fysiek en emotioneel de ruimte hebt om jouw persoonlijke verhaal met al jouw frustraties, angsten, verdriet, hoop, dromen te vertellen zonder enige angst. Bij mij kan je alles zorgeloos uiten zonder beoordeeld of veroordeeld te worden. Dan begeleid ik je met het leren jezelf vragen te stellen. Vragen die je misschien nooit durfde te stellen. Of niet eens wist hoe je ze moest stellen, laat staan dat je ze mocht stellen. Samen ontdekken we vraag en antwoord.

Het lijkt misschien een vreemde techniek, maar ik ben ervan overtuigd dat wanneer je jezelf vragen durft te stellen en ook leert te beantwoorden, je je eigen ‘aha’-momenten creëert en zo tot nieuwe inzichten of perspectieven komt. Doordat je het werk als het ware zelf doet, ga je die nieuwe inzichten beter onthouden en toepassen. Op die manier zal jouw zelfvertrouwen en veerkracht beetje bij beetje groeien.

Met die methode help ik geadopteerden in hun verwerkingsproces en zoektocht en help ik (kandidaat)-adoptieouders in hun capaciteiten en kennis omtrent hun ouderschap en hun eigen vader- of moederschapsrol.

Mijn doel als coach is dat wanneer je naar huis gaat, je vertrekt met een gevoel van (h)erkenning en met praktisch advies. Adoptie is er voor het leven, net als de verwerking ervan. Het is dus uiterst belangrijk dat je het proces aangaat met persoonlijke inzichten, op jouw eigen tempo.

Wat is jouw achtergrond?

Ik ben geen psycholoog, therapeut of traumatoloog. Ik ben van opleiding sociaal assistent. Daarnaast ben ik 40 jaar ervaringsdeskundige. Ik ben geboren in Calcutta (India) en opgegroeid in Zemst bij de familie Mergeay.

Tijdens mijn opleiding heb ik de basis voor mijn professionele expertise ontwikkeld. Ik liep een jaar lange stage bij het toenmalige binnenlands adoptiebureau ‘Gewenst Kind’ (nu Adoptiehuis), onder de leiding van Jo Labens. Exact 17 jaar later - en enkele (levens)ervaringen rijker – ben ik definitief de weg ingeslagen die ik toen startte. Sinds 2017 heb ik mijn eigen praktijk.

Naast gesprekken met adoptiebetrokkenen organiseer je ook adoptieweekenden, netwerkevents en workshops. Kan je daar iets meer over vertellen?

Adoptieouderschap is niet te vergelijken met biologisch ouderschap. Adoptie brengt specifieke uitdagingen met zich mee in de opvoeding van een kind. In mijn gesprekken met ouders merkte ik enkele specifieke, terugkerende frustraties op. Er is zoveel informatie te vinden op allerlei verschillende plekken, dat (kandidaat-)adoptieouders door de bomen het bos niet meer zien. Bovendien kreeg ik vaak de vraag: “waar en hoe kunnen we in contact komen met andere adoptieouders en/of geadopteerden?”

Daarom ben ik begonnen met het organiseren van exclusieve adoptieweekenden. Onder de naam ‘Nature versus Nurture’ trek ik er in de Waalse Ardennen 48u samen met een koppel op uit. Tijdens dat weekend bespreken we op maat 12 belangrijke adoptiethema’s. Het zijn thema’s die terugkomen in het maatschappelijk onderzoek en in het dagelijkse leven van een adoptiegezin. Denk aan: hechting, openheid, loyaliteit, trauma, verdriet, zoektochten, identiteit, racisme,… We bespreken ook praktische vragen, zoals “wanneer en hoe spreken we over adoptie met ons kind(eren)?” en “wat zijn do’s en don’ts als mijn kind wilt zoeken?” Hoe meer inzichten je hebt, hoe gerichter jouw hulp als ouder kan zijn. Zo’n weekend is een interactieve dialoog van theorie, praktijk en het uitwisselen van ervaringen.

Naast het adoptieweekend organiseer ik netwerkevents waar alle adoptiepartijen elkaar kunnen ontmoeten om ervaringen uit te wisselen in een informele sfeer, met een hapje en een drankje. Binnenkort gaat er opnieuw een netwerkevent door in Leuven. Specifiek voor geadopteerden organiseer ik later deze maand ook een workshop 'adoptie en familieopstellingen'.

Hoe kan men jou contacteren?

Voor meer informatie omtrent mijn dienstverlening, het adoptieweekend, de netwerkevents of workshops kan je terecht op mijn website. Of stuur een mailtje naar info@adoptiecoach.be. Als ik je kan helpen, hoor ik het graag!

Lieve Van Beeck is een psychotherapeut op onze adoptiekaart en auteur van ‘Onzichtbaar, het bijzondere verhaal van een adoptie’.

Dag Lieve. Vertel eens iets over jouw praktijk?

Ik heb een praktijk voor individuele en groepstherapie, waar ik voornamelijk werk met jongeren en volwassenen rond complex trauma. Het gaat dan om jongeren en volwassenen die in hun vroege kinder- en puberjaren traumatische gebeurtenissen meemaakten waardoor zij het gevoel hebben slechts in de marge van het leven te staan.

Hoe ga je te werk?

We voeren eerst een kennismakingsgesprek en bekijken van daaruit hoe het traject wordt verder gezet.

Ik werk vooral met Internal Family Systems Therapy, Brainspotting, Voice Dialogue, Rebirthing Breathwork en Bokstherapie. Niet al die termen zeggen je misschien evenveel, maar waar het op neerkomt, is dat ik niet alleen cognitief met woorden, maar ook lichaamsgericht aan de slag ga met cliënten. Trauma zet zich vast in het fysieke lichaam en daarom is praten alleen niet voldoende om traumatische gebeurtenissen te verwerken.

Kan je daar iets meer over vertellen?

Als je geconfronteerd werd met trauma (in de vroege kinder- en puberjaren), dan werken hier en nu bepaalde delen van jouw brein niet meer naar behoren. De toestand om logisch te denken en te weten dat de traumatische gebeurtenis voorbij is, lijken verdwenen. De veilige verbindingen met anderen en met jezelf vervagen. Je bent gevangen geraakt in een voortdurende vecht- en/of vluchtmodus, want de traumatische gebeurtenis was zo pijnlijk en daar wil je niet (meer) aan herinnerd worden.

Bij trauma is het fundamenteel te weten dat het lichaam (nog) niet weet dat het voorbij is. Je lichaam blijft reageren alsof je nog steeds in gevaar bent. Genezen van trauma is dan ook ten diepste kunnen voelen en weten dat dat toen was, en dit nu is. Hiervoor moet je het trauma eerst bestaansrecht geven (woorden vinden, het in de eerste plaats aan jezelf kunnen vertellen) en vervolgens gebeurt het helen in en met het lichaam.

Je werkt vooral rond complex trauma, maar met welke klachten melden cliënten zich bij jou aan?

Dat verschilt, maar mijn focus ligt op C- PTSS (Complex - Post Traumatisch Stress Syndroom), verslaving, automutilatie, suïcidale gedachten, dissociatieve stoornis, intergenerationeel trauma, ADHD bij volwassenen en hechtingsproblematiek (borderline). Mijn specialisatie is (binnenlandse) adoptie.

Interessant! Wat is jouw link met adoptie?

Ik ben zelf binnenlands geadopteerd en wilde graag van deze kwetsuur een kracht maken om iets te kunnen betekenen voor gelijkgestemden. Ik heb me 'als ervaringsdeskundige' verder verdiept en gespecialiseerd in het verwerken van (binnenlandse) adoptie. Mijn gevoel, eigen ervaring en beleving vertellen me vooral te werken rond de zoektocht naar 'je authentieke Zelf', los van je herkomst. Het is en blijft zo leeg, eeuwig te moeten blijven zoeken naar onvindbare antwoorden. De antwoorden moeten niet nagejaagd en/of gevonden worden. Deze zijn er al, diep in jezelf verscholen. Deze verscholenheid wil ik graag samen met mijn cliënten zichtbaar maken.

Wat waren jouw beweegredenen om een boek over binnenlandse adoptie te schrijven?

De taboes die rond binnenlandse adoptie leven zijn talrijk. Je ziet het niet, dus er hoeft niet over gesproken te worden.

Vanuit mijn eigen leven en mijn werk als integratief psychotherapeut & traumatherapeut, weet ik hoe moeilijk het is om dit taboe te doorbreken. In de eerste plaats door de existentiële loyaliteit die elke geadopteerde voelt tegenover zijn of haar biologische ouders en de dankbaarheid die wordt gevoeld tegenover de adoptieouders. Deze (plicht tot) dankbaarheid leidt vaak tot het gevoel van nergens bij te horen en geen "grond" te hebben. De rode draad die ik zie bij geadopteerden is een vorm van eenzaamheid die van buitenaf is, maar die ook van binnenuit vertrekt. Een soort wisselwerkende afstand. Een zoektocht naar je roots en het achterhalen van het "echte" verhaal achter de adoptie, geeft niet altijd de voldoening die je ervan verwacht. Het is vaak zinvoller en vervullender om op zoek te gaan naar je authentieke "Zelf". Het is ook van groot belang te kunnen en mogen rouwen omwille van het onzichtbare verlies.

Op basis van mijn eigen verhaal en mijn weg in het leven, wil ik ook suggesties doen in het omgaan met geadopteerden. Vanuit een immens begrip voor het eigene van adoptie wil ik uiterste voorzichtigheid suggereren bij dit zeer complexe gegeven. In mijn ogen wordt adoptie vanuit het perspectief van het kind nog steeds in te vage termen gesproken.

Meer info over de praktijk vind je op www.lievevanbeeck.be. Je kan Lieve bereiken via lievevanbeeck@gmail.com of op 0468 50 58 02. De praktijk bevindt zich in Antwerpen en Westmalle.

Het Rattennest is een praktijk voor opvoedingsondersteuning, gezinsbegeleiding en (psycho)pedagogische counseling op onze adoptiekaart. Wij spraken met Katrien Zabeau, klinisch psychologe bij Het Rattennest.

Vertel eens iets over jouw praktijk?

Het Rattennest is een praktijk voor opvoedingsondersteuning , gezinsbegeleiding en (psycho)pedagogische counseling. Ik werk vanuit de Attachment Parenting en de Attachment Theory én de overtuiging dat er niet noodzakelijk een biologische band tussen gehechtheidsfiguur en kind moet zijn opdat een veilige gehechtheidsrelatie tot stand kan komen waardoor een kind optimaal kan ontwikkelen.

Wat is jouw link met adoptie en/of pleegzorg?

In 2009 werd mijn oudste zoon dood geboren. Ik ben mama van een zoon van elf en in januari 2019 werd ik pleegmama van een fantastisch klein monsterke dat net drie werd. Hij woont bij ons sinds hij 1 maand was. Het is een perspectief biedende plaatsing en hij staat onder toezicht van de jeugdrechter. Ik heb een heel mooie samenwerking met Pleegzorg en onder andere door zijn komst ben ik me in de loop der jaren nog meer gaan specialiseren in gehechtheid en opvoedingsondersteuning.

Wie kan bij jou terecht? En waarvoor?

In Het Rattennest kan iedereen terecht die problemen ervaart rond opvoeding, interactie en communicatie met kinderen en jongeren. Ik richt me niet alleen tot ouders en grootouders, maar ook tot adoptie(groot)ouders, pleeg(groot)ouders, hulpverleners, leerkrachten, opvoeders … Ik geef psychologisch advies en counseling over Hechting en Hechtend Ouderschap en mensen kunnen bij mij terecht voor opvoedingsondersteuning. Gesprekken met kinderen en jongeren doe ik niet, maar indien nodig gaan we samen op zoek naar gerichte, specifieke hulp voor de problematiek van zoon of dochter.

Hoe ga je te werk?

Wat we in de praktijk doen, is samen zoeken naar destructieve patronen, communicatiestoornissen en de psychologische grondslag van problemen. Het doel van de counseling is ondersteunen en een veranderingsproces op gang brengen waardoor het gezinsleven terug in volle harmonie kan plaatsvinden. Daarnaast heb ik heel vaak gesprekken met toekomstige ouders over Hechtend Ouderschap.

Rond welke thema’s werk je het liefst of het meest?

Ik werk het liefst met ouders van kleine en grote pubers. Ik krijg dan ook heel vaak mensen over de vloer die worstelen met de puberteit van hun kind. Het gaat dan over de peuter- of kleuterpuberteit of de adolescentie. Ook de thema’s ‘nieuw samengestelde gezinnen’, ‘kinderwens’ en ‘onveilige gehechtheidservaringen’ komen heel vaak aan bod in de praktijk. Daarnaast werk ik de komende maanden aan een hele nieuwe reeks voordrachten en een boek over Hechtend Ouderschap.

Heb je nog een interessant weetje om af te sluiten?

Ik heb sinds een paar jaar ook een tweede praktijk Choose Wisely waar koppels en singles terecht kunnen voor psychologisch advies over alles wat te maken heeft met partnerkeuze, relaties en relatieproblemen, communicatie, gehechtheid en intimiteit.

Meer info over Het Rattennest vind je op de website. Katrien Zabeau is elke weekdag telefonisch bereikbaar op het nummer 0477/297198 (behalve tussen 15 en 18u). De praktijk bevindt zich in Oostakker (Gent).

De Praktijk voor Psychodiagnostiek en Psychotherapie staat al enkele jaren op onze adoptiekaart. Wij spraken met Els Goethals, psychologe en traumatherapeut, over haar praktijk in Scherpenheuvel-Zichem.

Vertel eens iets over jezelf?

Ik ben Els. Ik ben psychologe en werk vooral met kinderen, jongeren en soms ook volwassenen waarbij er sprake is van enkelvoudig of complex trauma. Als therapievorm gebruik ik voornamelijk EMDR in combinatie met andere methodologieën.

Wat is jouw link met adoptie?

Mijn link met adoptie is vooral het therapeutisch werken met kinderen, jongeren en volwassenen met een traumaverhaal. Adoptie kan ervoor zorgen dat er trauma ontstaat: vroegkinderlijke ervaringen voor de adoptie kunnen op de voorgrond staan, maar ook verlieservaringen of hechtingsproblemen.

Ik werk vooral met adoptiekinderen, pleegkinderen of kinderen die in een leefgroep verblijven of verbleven hebben. Vaak is de problematiek bij deze kinderen gelijklopend. Ze hebben iets ingrijpends ervaren, ondervinden regulatieproblemen of ervaren moeilijkheden om zich te hechten door een onderliggend trauma.

Wat adoptiekinderen betreft, zie ik op dit moment vooral kinderen die uit het buitenland geadopteerd werden. Vaak werden deze kinderen op latere leeftijd geadopteerd (peuterleeftijd en ouder) waardoor ze in het land van herkomst soms al negatieve ervaringen opdeden (bv. opgroeien in schrijnende omstandigheden in een weeshuis). Deze ervaringen worden in het lichaam opgeslagen. Omdat ze op latere leeftijd geadopteerd worden, is er soms in het land van herkomst nog geen goede basis gelegd naar hechting toe. Wanneer ik werk met adoptiekinderen, gaat het telkens over een langdurig traject: de adoptieouders worden hier bij voorkeur in betrokken.

Waarom is het belangrijk om adoptieouders te betrekken?

Als kinderen op jonge leeftijd iets ingrijpends meemaken met onvoldoende kans op herstel, heeft dat een grote impact op de ontwikkeling van hun hersenen. Hierdoor komt hun normale ontwikkeling in het gedrang, waardoor ze emotioneel jonger kunnen functioneren dan wat we van hun leeftijd kunnen verwachten. Als kinderen jonger functioneren dan hun leeftijd, dan hebben we ouders en de omgeving nodig om kinderen te ondersteunen en samen aan de slag te gaan zodat de aanpak afgestemd verloopt op de ontwikkeling van kinderen opdat ze verder kunnen groeien. We kunnen dus niet zonder de context.

Daarnaast is er bij veel kinderen met een adoptieverhaal sprake van hechtingstrauma. Hechtingstrauma gaat over trauma dat ontstaan is door onvoldoende basisveiligheid te ervaren in de relatie tijdens de eerste levensmaanden/jaren (bv. niet goed verzorgd worden, zich niet hebben kunnen hechten aan iemand, confrontatie met onvoorspelbaarheid en onveiligheid). Herstel in de hechting ontstaat ook in de relatie, voornamelijk in relatie met belangrijke anderen. Daarom is het heel belangrijk om ouders te betrekken.

Voor pubers kan dat een ander verhaal zijn. Zij hebben soms een eigen plek nodig voor zichzelf om op verhaal te kunnen komen. Toch probeer ik met hen te zoeken hoe we hun ouders kunnen betrekken in therapie.

Op welke manier betrek je adoptieouders?

De manier waarop ik adoptieouders betrek, is individueel verschillend en afgestemd op ieder kind/gezin. Soms organiseer ik de sessie samen met ouders en kinderen. Soms zie ik afwisselend het kind en de ouders.

Ik merk dat het vaak moeilijk is om ouders te betrekken. Zij zoeken hulp voor hun kind en willen dat er voor hun kind een oplossing komt. Ik probeer breder te kijken: wat hebben de ouders nodig om tot een oplossing te komen? Wat is hun verhaal om tot adoptie te komen? Wat dragen zij mee vanuit hun verleden? Het kan heel helend zijn om dat in het gezin te kunnen bespreken. Ik zie dat het helend werkt om samen tot een verhaal te komen, zowel voor de adoptieouders als de adoptiekinderen. Bovendien geloof ik dat we een meer veilige context kunnen creëren voor het kind als ouders zich bewust zijn van hun eigen voorgeschiedenis, hechtingsstijl en trauma’s.

Met adoptiekinderen werk ik vaak met de verhaaltechniek. Het is helend om een verhaal hebben, met een begin (voor de adoptie), midden (de adoptie), en einde (nu). Vaak missen we informatie over hoe het was voor de adoptie, in het gezin of het land van herkomst. Bijvoorbeeld: uit welk gezin kom ik, wat was de reden dat mijn biologische ouders niet voor me konden zorgen, waarom hebben mijn adoptieouders me geadopteerd? Ik merk dat het voor adoptiekinderen heel betekenisvol kan zijn om verhaal te maken rond deze ontbrekende stukken en daarmee met EMDR aan de slag te gaan.

Er is een grote vraag naar psychologische begeleiding bij trauma. Hoe heb jij het afgelopen twee jaar ervaren?

Door de coronamaatregelen vielen vele gewone copingstrategieën weg. Mensen met een traumatisch verleden hebben vaak weinig copingmechanismen en als die coping wegvalt, dan biedt dat heel veel onveiligheid. Niet naar school kunnen gaan heeft de normale ontwikkeling van kinderen erg bemoeilijkt. Wij zagen vooral veel jongeren die zich (opnieuw) aanmeldden. Ook nieuwe traumatische ervaringen, zoals een ziekenhuisopname of overlijden van een familielid door corona, speelden mee.
  
Hoe kan men jou bereiken?

Momenteel hebben wij een aanmeldingstop, maar eens onze wachtlijst is weggewerkt, is het de bedoeling dat je snel bij ons terecht kan. Alle vragen kan je stellen aan onze secretariaatsmedewerker Hadewig via:

• E-mail: secretariaatpsychotherapie2@gmail.com
• Telefoon: 013 29 44 73
• Contactformulier op onze website